AG Vulcan Stettin
.jpg)
Aktien-Gesellschaft (AG) Vulcan Stettin – przedsiębiorstwo stoczniowo-maszynowe działające przed II wojną światową w Szczecinie.
Zostało założone w 1851 r. jako Vulcan-Werft na Drzetowie przez hamburskich inżynierów Früchtenichta i Brocka[1]. Pierwszym statkiem był parowy bocznokołowiec Dievenow. W 1857 r. zostało oficjalnie powołane przez króla Prus Fryderyka Wilhelma IV i przekształcone w spółkę akcyjną (niem. Aktien-Gesellschaft, AG), na którą składały się udziały firm z Berlina i Szczecina. Nazwę zmieniono na Stettiner Maschinenbau AG „Vulcan" (Szczecińskie Towarzystwo Budowy Maszyn „Vulcan” S.A.), a na nowym wydziale uruchomiono także budowę parowozów. W latach 1866-1870 montowano ich aż 70 rocznie. „Vulcan” była pierwszą stocznią cywilną w Prusach, która dostała zamówienie od Kriegsmarine na budowę pancernika – był nim zbudowany w 1874 r. Preußen. Do 1900 r. trwał intensywny rozwój stoczni, na jej pochylniach wodowane były okręty dla najważniejszych armatorów początkowo niemieckich, później także z innych krajów świata takich jak: Chiny, Rosja, Grecja, Brazylia i Japonia.
Cztery ze zbudowanych na „Vulcanie” statków pasażerskich dwunastokrotnie zdobywały Błękitną Wstęgę Atlantyku, były to:
W 1906 r. otwarto filię stoczni w Hamburgu, 5 lat później przeniesiono tam siedzibę firmy, a jej nazwę zmieniono na Vulcan-Werke Hamburg und Stettin AG. Wówczas to stocznia w Hamburgu zaczęła przejmować zlecenia na większe jednostki, a w Szczecinie produkowano tylko małe statki oraz, podczas I wojny światowej, okręty podwodne.
W 1905 r. zbudowano największy wówczas pasażerski statek parowy na świecie – SS Kaiserin Auguste Victoria. Wyczyn ten powtórzono w 1913 r. w hamburskim oddziale „Vulcana”, budując kolejny największy pasażerski statek parowy na świecie – SS Imperator przewyższający pod każdym względem RMS Titanic, który zatonął rok wcześniej. Imperator w 1920 r. w wyniku reperacji wojennych został przejęty przez linie Cunard Line z Wielkiej Brytanii i przemianowany na RMS Berengaria.
Po 1918 r. stocznia zaprzestała produkcji okrętów na mocy postanowień traktatu wersalskiego, który tego zabraniał. Armatorzy ograniczali także zamówienia na budowę statków pasażerskich, chociaż jeszcze w 1924 r. stocznia notowała nadal bilans dodatni. W 1925 r. sytuacja się zdecydowanie pogorszyła tak, że nawet subwencja rządów Prus i Rzeszy nie uratowała jej od kryzysu. Rok później stocznia „Vulcan” została zakupiona przez firmę Deschimag (Deutsche Schiff- und Maschinenbau AG) z BremyPomorze Zachodnie w tysiącleciu: praca zbiorowa / pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie., s.167.. W 1928 r. wraz z początkiem wielkiego kryzysu przedsiębiorstwo zaprzestało także produkcji lokomotyw. Ta część dawnego „Vulcana” została przejęta przez firmę August Borsig GmbH z Berlina.
W 1938 r. ponownie uruchomiono m.in. wydział budowy maszyn, który dwa lata później mógł przyjąć zamówienie na okręty podwodne dla Kriegsmarine. Pierwszy i jeden z niewielu ukończonych zwodowano w październiku 1943 r. Budowano tu także torpedowce. Do końca wojny stocznia została całkowicie zniszczona.
Po 1945 r. na jej terenie i przyległej Stettiner Oderwerke zbudowano Stocznię Szczecińską, a obecnie działa tam również Szczecińska Stocznia Remontowa „Gryfia”. Jednym z jej nabrzeży jest Nabrzeże Wulkan.
Wybrane statki i okręty zbudowane w stoczni „Vulcan”:
|
pasażerskie:
|
|
Parowozy
Lokomotywa produkowana w stoczni Vulcan (obecnie DB Museum, Norymberga)
Tabliczka znamionowa lokomotywy
Przypisy
- ↑ Pomorze Zachodnie w tysiącleciu: praca zbiorowa / pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie, s.162
Bibliografia
- Pomorze Zachodnie w tysiącleciu: praca zbiorowa / pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie.. Szczecin: Wydawnictwo Archiwum Państwowego „Dokument” w Szczecinie, 2000. ISBN 83-86992-75-1.
- Roman Czejarek: Szczecińskie czterofajkowce. Szczecin: Leda, 2005. ISBN ISBN 83-921866-8-0.
Linki zewnętrzne
Artykuł z Internetowej Encyklopedii Szczecina znajduje się w trakcie weryfikacji i oczekuje na ewentualne uzupełnienie bibliografii i/lub dostosowanie do standardów Encyklopedii Pomorza Zachodniego
