Adolf Momot
| Adolf Momot | |||
| poeta, prozaik | |||
| |||
| Data urodzenia | 22 sierpnia 1931 | ||
| Miejsce urodzenia | Hamernia | ||
| Data śmierci | 6 kwietnia 2005 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 4E-3-1) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Adolf Momot (1931-2005) – poeta, prozaik
Życiorys
Adolf Momot urodził się 22 sierpnia 1931 w Hamerni k. Biłgoraja. Jego ojciec Józef był robotnikiem leśnym, a matka, z domu Nowak, gospodynią domową. W czasie okupacji był łącznikiem w partyzanckim oddziale Armii Krajowej. W 1948 roku za nielegalne posiadanie broni został aresztowany i skazany na dwa lata pozbawienia wolności. Karę odbywał w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Ze względu na wykrytą gruźlicę, czasowo został osadzony w więziennym szpitalu. Przebywał tam m.in. razem z gen. Aleksandrem Krzyżanowskim, ps. „Wilk”, byłym dowódcą AK na Wileńszczyźnie. Z powodu choroby w 1950 roku został zwolniony z więzienia
Od 1951 roku związany z Pomorzem Zachodnim. Razem z rodzicami zamieszkał w Morzycy k. Pyrzyc w ówczesnym województwie szczecińskim. Pracował kolejno jako robotnik rolny i kolejowy oraz monter linii energetycznych. Równocześnie uczył się w korespondencyjnym Liceum Ogólnokształcącym w Stargardzie Szczecińskim. Był sekretarzem Związku „Samopomoc Chłopska” w Pyrzycach. Po ukończeniu kursu nauczycielskiego w Szczecinie (1952), podjął pracę nauczyciela we wsi Sławęcin k. Choszczna. W 1953 roku zamieszkał na stałe w Szczecinie. Tu uczęszczał do Studium Nauczycielskiego. Studia polonistyczne ukończył zaocznie na UAM w Poznaniu. Początkowo pracował jako nauczyciel w szkołach dla pracujących. Ze szczecińską oświatą związany był aż do emerytury.
W 1959 roku zadebiutował jako poeta wierszami Dzika róża i Jesień na łamach dwutygodnika „Pomorze” (nr 8). Jego wiersze i proza wielokrotnie były publikowane w prasie szczecińskiej, m.in. w „Głosie Szczecińskim” i „Tygodniku Zachodnim”, prasie ogólnopolskiej, m.in. w „Tygodniku Kulturalnym”, „Sztandarze Młodych”, „Zielonym Sztandarze”, oraz wydawnictwach zbiorowych Almanachu literackim KKMP (1970), Nazywaniu ziemi (1970), Spojrzeniach i refleksjach (1970), Pamięci (1972) oraz w antologii twórców szczecińskich wydanej w jęz. łotewskim Gaismas pilna pilseta (1979). Był autorem kilku powieści, których akcja rozgrywa się współcześnie, ale także i w latach okupacji. Ich bohaterami są najczęściej mieszkańcy wsi i małych miasteczek, rodzinnej Lubelszczyzny lub Szczecińskiego. W 1979 roku opublikował powieść Sędzia główny, która doczekała się adaptacji teatralnej, m.in. wystawiono ją w szczecińskim Teatrze Krypta (prem. 23 marca 1981). W 1959 roku zadebiutował także w rozgłośni radiowej w Szczecinie wierszem Noc. Dla radia pisał także słuchowiska.
Współpracował z ruchem studenckim, m.in. ze studenckim teatrzykiem „Skrzat”. Był członkiem Związku Literatów Polskich (od 1966) i wiceprezesem Oddziału ZLP w Szczecinie (1976). Ze Stanisławem Witem Wilińskim współtworzył grupę literacką „Dwie twarze”.
Był radnym Miejskiej, a w latach 1975-1977 Wojewódzkiej Rady Narodowej. Piastował także funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Oświaty i Kultury. Był ławnikiem Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie i społecznym kuratorem sądowym.
Zmarł 6 kwietnia 2005 w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 4E-3-1).
Z rodzinnego archiwum
W szkole średniej (szósty od lewej)
W czasie studiów na UAM
Jako wychowawca na koloniach letnich
Podczas akademii (lata 50.)
Lata sześćdziesiąte
Z Jarosławem Iwaszkiewiczem podczas wręczania Nagrody im. Stanisława Piętaka (1967)
W rodzinnej wsi
Podczas majowych Dni Oświaty, Książki i Prasy
Lata dziewięćdziesiąte
Twórczość literacka
- 1964 – Twarze (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1965 – Korzenie (wiersze) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (seria: Szczecińskie Arkusze Poetyckie)
- 1966 – Tyle słońca (powieść) - Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
- 1968 – Miodowy miesiąc (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1969 – Wyjść z cienia drzewa (powieść) - Związek Młodzieży Wiejskiej. Zarząd Wojewódzki
- 1971 – Mrowisko (powieść) - Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
- 1971 – Z jednej strony (opowiadanie), „Spojrzenia” 1971 nr 11, s. 14-15
- 1979 – Sędzia główny (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1981 – Zabieg (powieść) - Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn
- 1983 – Nie lubię białych skwarków (powieść) - Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa
- 1997 – Prawo do zapytania (wiersze) - Wydawnictwo Algraf, Szczecin
- 2002 – Lekka kawaleria (powieść) - Wydawnictwo Effector, Szczecin
Radio
| Tytuł słuchowiska | Reżyseria (adaptacja radiowa) | Obsada | Data pierwszej emisji |
|---|---|---|---|
| Czas dojrzewania (słuchowisko poetyckie; współautorzy Jolanta Frydrykiewicz, Ireneusz Krzysztof Szmidt, Stanisław Wit Wiliński) | Juliusz Burski (Edward Balcerzan) | Włodzimierz Grabowski, Wojciech Szostak, Julia Zyblewska | 10 września 1963 |
| Z jednej strony (opowiadanie) | 1980 | ||
| Wypadki zdarzają się rozmaite | Sylwester Woroniecki | Grzegorz Marchwicki | 19 listopada 1981 |
| Nie lubię białych skwarków | Sylwester Woroniecki | Włodzimierz Matuszak | 17 kwietnia 1982 |
| Pożegnanie z rodzicami | Sylwester Woroniecki | Andrzej Szczytko | 18 grudnia 1982 |
Nagrody i wyróżnienia
- 1962 – III nagroda za powieść Twarze w konkursie literackim organizowanym przez WRN w Szczecinie
- 1963 – nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie
- 1965 – wyróżnienie w dziale prozy na Sympozjum Młodych Twórców Polski Północnej w Bydgoszczy
- 1967 – Nagroda im. Stanisława Piętaka za powieść Tyle słońca
- 1972 – nagroda szczecińskiego miesięcznika „Spojrzenia” za powieść Mrowisko
- 1980 – nagroda Prezydium WRN w Szczecinie „za dotychczasowy dorobek literacki ukazujący w artystycznym kształcie przemiany społeczno-obyczajowe współczesnej wsi polskiej”
- 1982 – Złoty Exlibris Książnicy Pomorskiej
Odznaczenia
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Złoty Krzyż Zasługi
- Zasłużony Działacz Kultury
- Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
O twórczości Adolfa Momota
- Halina Lizińczyk, Adolfa Momota droga przez wieś, „Morze i Ziemia” 1983 nr 35, s. 9
Bibliografia
- Lesław M. Bartelski, Polscy pisarze współczesni 1939-1991. Leksykon, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
- b.t. (Bogdan Twardochleb), Portrety szczecinian: Adolf Momot, „Kurier Szczeciński” z dn. 3-4 marca 1995
- Encyklopedia Szczecina t. I (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorki hasła Hanna Niedbał i Katarzyna Stańczyk), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, autor hasła Wacław Falkowski), Wydawnictwo „Kurier-Press”, Szczecin 2003
- Maria Kowalewska, Pisarze Szczecina i Koszalina - noty biograficzne i bibliograficzne [w:] Pisarze Pomorza Zachodniego. Informator, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967
- Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
- Kto jest kim w Polsce Edycja 2, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
Inne źródła
- Zdjęcia ze zbiorów Książnicy Pomorskiej w Szczecinie
