Adolf Thesmacher

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Adolf Thesmacher
architekt
Data urodzenia 19 lutego 1880
Miejsce urodzenia Oldenburg
Data śmierci 29 kwietnia 1948
Miejsce śmierci Brema
Narodowość niemiecka


Adolf Thesmacher (1880-1948) – architekt

STRONA W BUDOWIE

Życiorys

Adolf Thesmacher urodził się 19 lutego 1880 roku w Oldenburgu (Niemcy). Przez pewien czas przebywał w Sohren w Holsztynie, skąd na początku dwudziestego stulecia przyjechał do Szczecina. Tu zrealizował większość swoich projektów.

Uchodził za jednego z czołowych przedstawicieli modernizmu w architekturze. Tworzył pod wpływem prądów postkubistycznych i ekspresjonistycznych. W swoich projektach często nawiązywał do nurtu awangardowego, m.in. twórców związanych z niemieckim Bauhausem czy holenderską grupą De Stijl. Był autorem licznych obiektów, które mimo wojennych zniszczeń miasta zachowały się w dobrym stanie, i do dziś zachwycają swoją nowoczesnością, funkcjonalnością i elegancją. Projektował gmachy użyteczności publicznej, obiekty przemysłowe, kościoły, budynki mieszkalne i osiedla mieszkaniowe.

W pierwszych latach swojego pobytu w Szczecinie projektował najczęściej wille. Do najciekawszych obiektów tego typu należą powstałe na tzw. Wzgórzach Ackermanna, nawiązujące do stylu rustykalnego, wille przy obecnych ulicach Waryńskiego 9 (1909-1910) i Stojałowskiego 9 (1910). Domy te wtopione w zespół podobnych budynków i otoczone zielenią były próbą realizacji idei „miasta-ogrodu” nawiązującej do koncepcji Hermanna Muthesiusa i architektów z kregów Deutscher Werkbund. W 1912 roku Thesmacher wybudował pełną prostoty i nowoczną w formie willę przy dzisiejszej ul. Bałuckiego 5. Podobny charakter ma też dom przy Mörikeweg (obecnie ul. Marii Skłodowskiej-Curie 12), który architekt zaprojektował z myślą o sobie samym. Budynek ten powstał w 1933 roku.

Nowoczesnością wyróżniają się budynek mieszkalny na rogu obecnych ul. Niedziałkowskiego i al. Jana Pawła II, a także zespół budynków przy ul. Orzeszkowej, Heleny i Naruszewicza (lata 20.). Na potrzeby pracowników papierni, w latach 1920-1927, architekt zaprojektował funkcjonalne osiedle domków jednorodzinnych na osiedlu Babin (ul. Cegłówka).

Pełnymi harmonii i prostoty brył są dwa modernistyczne budynki przy pl. św. Piotra i Pawła i ul. Małopolskiej. W 1924 roku powstał pierwszy z nich, „Pommernhaus” (Dom Pomorski), w którym dziś mieści się komenda policji i biura UOP. Drugi, wybudowany w latach 1926-1927 bliźniaczy gmach dawnego wydawnictw „Pommersche Tagespost” jest dziś siedzibą związków zawodowych. Obłożone czerwoną cegłą klinkierową budynki do dziś uchodzą za jedne z najciekawszych obiektów o charakterze biurowym w centrum Szczecina. Podobny wygląd otrzymał gmach loży wolnomularskiej (dziś budynek Teatru Polskiego), przebudowany przez architekta w 1926 roku.

Adolf Thesmacher był także autorem trzech szczecińskich kościołów. Za jeden z najlepszych jego projektów, zarazem architektoniczną perłę Szczecina uchodzi utrzymany w stylu wczesnego modernizmu żelbetowy kościół św. Rodziny (dawny ewangelicki kościół pw. św. Krzyża) przy ul. Królowej Korony Polskiej 28. Uwagę przykuwa jasno oświetlone przez latarnię prezbiterium skontrastowane z mroczną nawą o witrażowych oknach. Innym cennym zabytkiem sakralnym jest kościół pw. św. Andrzeja Boboli (dawny ewangelicki kościół pw. św. Mikołaja) o charakterystycznej, asymetrycznej bryle. Trzeci, tym razem katolicki kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (Maria-Hilf-Kirche) w dzielnicy Żelechowa nie zachował się. Został zniszczony podczas alianckich bombardowań w 1944 roku.

Architekt wzniósł również wieżę koksowniczą w gazowni szczecińskiej na Pomorzanach oraz budynki papierni w dzielnicy Skolwin.

Oprócz Szczecina, w którym działał przede wszystkim, Adolf Thesmacher zaprojektował również filialne budynki Prowincjalnego Banku Pomorze (Provinzialbank Pommern) w Słupsku (1926) i w Stralsundzie (1930). W latach 1938-1941 zespół architektów pod jego kierownictwem przebudował kompleks budynków mieszkalnych przy Kurfürstendamm 56–58 w berlińskiej dzielnicy Charlottenburg.

Był członkiem Bund Deutscher Architekten (BDA), związku zawodowego architektów w Niemczech, którego celem było świadczenie najwyższej jakości usług przez planistów i pracowników budowlanych.

W 1945 roku architekt opuścił Szczecin i powrócił do rodzinnego Oldenburga.

Zmarł 29 kwietnia 1948 roku w Bremie (Niemcy). Został pochowany na cmentarzu w Borgfeld na przedmieściach Bremy.

Zrealizowane projekty architektoniczne (Szczecin)

Budynki mieszkalne


  • Osiedle domków Neue Kolonie dla pracowników papierni przy ul. Cegłówka (lata 20.)

  • Neue Kolonie02a.jpg
  • Neue Kolonie03a.jpg


Budynki użyteczności publicznej


  • Dom Pomorski (lata 20.)

  • (lata 20.)

  • (lata 30.)




Kościoły


  • Kosciół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (lata 30.)

  • Kosciol Wspomozycielki02a.jpg
  • Kosciol Wspomozycielki03a.jpg


Obiekty przemysłowe

  • 1926 – wieża koksownicza Gazowni Szczecińskiej (Kokskohlenturm der Stettiner Gaswerke) na Pomorzanach przy ul. Koksowej 5
  • budynki zakładów papierniczych Feldmühle - późniejsza Papiernia Skolwin


  • Wieża koksownicza (lata 30.)

  • Gazownia01a.jpg
  • Gazownia03a.jpg


Ciekawostki

Plakat (2015)
  • Alina Stefańska jest autorką artykułu Architektura kompromisu. Europejskie źródła i szczecińskie realizacje. Analiza języka formalnego Adolfa Thesmachera na przykładzie kościołów pw. Królowej Korony Polskiej i św. Andrzeja Boboli (Kreuzes- und Nicolaikirche) opublikowanego w tomie 42 „Materiałów Zachodniopomorskich” z 1997 roku
  • Kościół św. Rodziny Adolfa Thesmachera jako jeden z najciekawszych i najbardziej charakterystycznych obiektów Szczecina figuruje na unikatowej serii T-shirtów „Architektura w Szczecinie”. Pomysłodawcami i projektantami koszulek są szczecińscy projektanci Tomasz Sachanowicz z grupy S.LAB architektura oraz Anna Kobyłka ze studia KOLORAMA
  • w dniu 21 kwietnia 2015 roku Książnica Pomorska w Szczecinie i Stowarzyszeniem Rozwoju i Edukacji Lider zorganizowały spotkanie poświęcone życiu i dokonaniom Adolfa Thesmachera. Po prelekcji uczestnicy wzięli udział w spacerze po Szczecinie śladami wielkiego architekta. Spotkanie poprowadził Michał Kowgier, przewodnik i pasjonat historii Szczecina


Bibliografia

Inne




IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://www.encyklopedia.szczecin.pl/index.php?title=Adolf_Thesmacher&oldid=215853”