Ludwig Giesebrecht

Ludwig Giesebrecht
historyk, filozof, pedagog i poeta
Data urodzenia	5 lipca 1792
Miejsce urodzenia	Mirow
Data śmierci	18 marca 1873
Miejsce śmierci	Jasienica
Miejsce spoczynku	Jasienica
Narodowość	niemiecka

Ludwig Giesebrecht (1792-1873)- historyk, filozof, pedagog i poeta.

Życiorys

Heinrich Ludwig Theodor Giesebrecht urodził się 5 lipca 1792 roku w Mirow w Meklemburgii-Strelitz, był trzecim synem pastora Benjamina Christiana Heinricha Giesebrechta (1741-1826) i jego żony Elżbiety Leithäuser. Spośród dziewięciorga dzieci tej pary, czterej synowie osiągnęli wybitne miejsca w kulturze, obok Ludwiga, także Carl (1782–1832) - profesor języków starożytnych i poeta; jego córka Clara Christiane (1819–1893) była prababką Ulrike Meinhof), Adolf (1790–1855, pedagog i radca szkolny) i brat-bliźniak Ludwiga, Friedrich (1792–1875, teolog).

Po ukończeniu szkoły w Mirow wraz ze swym bratem Friedrichem rozpoczął edukację w słynącym z wysokiego poziomu nauczania Gymnasium zum Grauen Kloster w Berlinie. W 1813 roku zgłosił się jako ochotnik do regimentu huzarów, uczestnicząc w wojnie przeciw Napoleonowi (1813-1815). Wziął udział w zwycięskiej dla wojsk koalicji antynapoleońskiej bitwie nad Kaczawą (26 sierpnia 1813). Z powodu choroby Giesebrecht przerwał służbę w wojsku, a po powrocie do zdrowia rozpoczął studia na Uniwersytecie w Greifswaldzie. Ponownie zaciągnął się do armii i wraz z nią dotarł do Francji. Po ostatecznej klęsce Napoleona wrócił do ojczyzny.
W 1816 roku podjął pracę, jako nauczyciel historii i literatury w Połączonym Królewskim i Miejskim Gimnazjum w Szczecinie (Vereinigtes Königliches und Stadt-Gymnasium; od 1869 roku Königliches Marienstiftsgymnasium. W 1826 roku uzyskał tytuł profesora. W szkole przepracował 50 lat. Był cenionym nauczycielem, interesowały go zagadnienia pedagogiki. Podzielał poglądy Wilhelma Humboldta o potrzebie oparcia kształcenia na ideach wychowawczych starożytności, mocniej jednak akcentował konieczność dostosowania ich do czasów współczesnych.
W okresie Wiosny Ludów (1848-1849) był deputowanym do Parlamentu Frankfurckiego (Frankfurter Nationalversammlung).
Ludwig Giesebrecht był jednym z pionierów badań nad Słowiańszczyzną Zachodnią. Swe studia nad historią Słowian podsumował w wydanej w Berlinie w 1843 roku trzytomowej pracy "Wendische Geschichten aus den Jahren 780 bis 1182". Interesowała go archeologia i słowiański okres dziejów Pomorza. Nie stronił od działalności społecznej. W 1824 roku został sekretarzem Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza w Szczecinie (Gesellschaft für pommersche Geschichte und Alterthumskunde). Od 1826 roku pełnił stanowisko współredaktora pisma literacko-naukowego "Neue Pommersche Provinzialblätter" i - z konieczności - jego głównego autora. Publikował także w założonym w 1832 roku piśmie "Baltische Studien".
Od wczesnej młodości pisał wiersze. Jako autor zdobył popularność i uznanie czytelników. Do jego utworów muzykę komponował Carl Loewe. Spuścizna literacka Ludwiga Giesebrechta nie jest - jak dotąd - tłumaczona na język polski. O jakości jego liryki świadczy kongenialny przekład Erazma Kuźmy wiersza Dichterwunsch:

Pragnienie poety

W czasie naszych dni

pamiętaliśmy o przodkach;

ale kto o nas zapyta,

kiedy ogarnie nas noc?

Moja dusza wzniesie się w górę

do wiecznego światła:

ale tu, na dole także chciałbym żyć

w sercach, które mówią o mnie.

Kto zanurza się w nicość,

ten pragnie i prosi:

niech nas chroni pamięć

tego, co dokonaliśmy.

Dichterwunsch

Wir haben in unseren Tagen

Der Alten vor uns gedacht;

Wer aber wird nach uns fragen,

Wenn über uns ruhet die Nacht?

Wird sich meine Seele erheben

Hinauf in das ewige Licht:

Doch nieden auch möcht ich leben

Im Herzen das von mir spricht.

Wer mag dahinein sich versenken,

Der sage und klinge mit an:

Daß nach uns ein Angedenken

Still wahre, was wir gethan.

W stan spoczynku przeszedł w 1866 roku. W tym samym roku przeniósł się do Jasienicy, gdzie 18 marca 1873 roku zmarł.
Za swą działalność był wyróżniany i nagradzany. W 1827 roku zasługi Giesebrechta podkreślał w obecności księcia Fryderyka Wilhelma nadprezydent Prowincji Pomorskiej, August Sack, mimo, że nie zawsze się z nim zgadzał. W 1861 roku Giesebrecht został odznaczony Orderem Orła Czerwonego IV klasy (Roter Adlerorden), w 1866 Orderem Domu Hohenzollernów (Königlicher Hausorden von Hohenzollern). W 1862 roku Uniwersytet Albertyna w Królewcu (Albertus-Universität Königsberg) nadał mu tytuł doctora honoris causa, a w 1866 roku - Uniwersytet w Greifswaldzie.

Publikacje (wybór)

• Zur Ottenfeier, ein Gedicht, Greifswald 1824,
• Epische Dichtungen, Stettin 1827,
• Lehrbuch der Geschichte, Berlin 1833, Stettin 1836, 1846
• Der Rostocker Landfriede und sein Einfluß auf Pommern, Baltische Studien, AF, Bd 2, Heft 1, Stettin 1833, s. 101-106.
• Ueber die neueste Deutung der Norddeutschen Grabalterthümer, Baltische Studien, AF, Bd 5, Heft 2, Stettin 1838, s. 46-49.
• Ueber die Religion der Wendischen Völker an der Ostsee, Baltische Studien, AF, Bd 6, Heft 1, Stettin 1839, s. 128-161.
• Zur Beurtheilung Adams von Bremen, Baltische Studien, AF, Bd 6, Heft 1, Stettin 1839, s. 183-203.
• Wendische Runen, Baltische Studien, AF, Bd 6, Heft 1, Stettin 1839, s. 239-243.
• Gedichte, Leipzig 1836; Stettin 1867.
• Wendische Geschichten vor der Karolingerzeit, w: Baltische Studien, AF Bd 6, Heft 2, Stettin 1839, s. 1-16.
• Wendische Geschichten der Karolingerzeit, w: Baltische Studien, AF Bd 6, Heft 2, Stettin 1839, s. 123-186.
• Wendische Geschichten aus der Zeit der ersten Ludolfinger, w: Baltische Studien, AF, Bd 7, Heft 1, Stettin 1840, s. 1-110.
• Zur Chronologie der ältesten Pommerschen Urkunden, w: Baltische Studien, AF, Bd 9, Heft 2, Stettin 1843, s. 165-172.
• Archäologische Bemerkungen. Ackerbau in der Steinzeit, w: Baltische Studien, AF, Bd 9, Heft 2, Stettin 1843, s. 173-183.
• Wendische Geschichten aus den Jahren 780 bis 1182, Berlin 1843.
• Ein Wort zu Thorlacius, Baltische Studien, AF, Bd 10, Heft 1, Stettin 1844, s. 129-137.
• Stettin, Sczecino und Burstaborg, Baltische Studien, AF, Bd 10, Heft 2, Stettin 1844, s. 1-10.
• Die Zeichen des Donnergottes diesseits der Ostsee, Baltische Studien, AF, Bd 10, Heft 2, Stettin 1844, s. 27-75.
• Die Gräber des Greifengeschlechts heidnischer Zeit, Baltische Studien, AF, Bd 10, Heft 2, Stettin 1844, s. 76-120.
• Über den Burgwall bei Kriwitz, Baltische Studien, AF, Bd 10, Heft 2, Stettin 1844, s. 175-179.
• Maciejowski, der Wendenfreund, Baltische Studien, AF, Bd 10, Heft 2, Stettin 1844, s. 180-192.
• Sechs Gefäße aus der Vorzeit des Luitizerlandes, Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 1, Stettin 1845, s. 22-79.
• Die Landwehre der Pommern und der Polen zu Anfang des zwölften Jahrhunderts, Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 1, Stettin 1845, s. 147-190.
• Das Pommersche Landwehr an der Ostsee, Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 2, Stettin 1845, s. 1-29.
• Alterthümer aus der Pommerschen Landwehr an der Ostsee, w: Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 2, Stettin 1845, s. 30-57.
• Die Trigorki, Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 2, Stettin 1845, s. 91-104.
• Die Landwehre der Luitizer und der Pommern auf beiden Seiten der Oder, Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 2, Stettin 1845, s. 105-117.
• Luitizische Landwehre, Baltische Studien, AF, Bd 11, Heft 2, Stettin 1845, s. 149-188.
• Zwei Idolsteine, Baltische Studien, AF, Band 11, Heft 2, Stettin 1845, s. 189-192.
• Archäologische Untersuchungen, Baltische Studien, AF, Bd 12, Heft 1, Stettin 1846, s. 1-146.
• Damaris. Zeitschrift, 5 Bände, Stettin 1860–1865.

Bibliografia

• Maciej Szukała, Powstanie i działalność Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza w Szczecinie w latach 1824-1918, Szczecin 2000.
• Erazm Kuźma, Refleksje o kulturze pomorskiej na przestrzeni wieków, w: Kongres Pomorski. Od historii ku przyszłości Pomorza, pod red. H. Bronka i E. Włodarczyka, Szczecin 1999.
• Franz Kern, Giesebrecht Heinrich Ludwig Theodor, w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd 9, Leipzig 1879, s. 159-161.
• Eckhard Wendt, Stettiner Lebensbilder. Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Pommern, Reihe V, Bd 40, Köln Weimar Wien 2004, s. 181–183.
• Ludwig Giesebrecht. W: Wikipedia. Die freie Enzyklopädie [online]. [Przeglądany 4 marca 2016].

Autor opracowania: Joanna Kościelna

Redakcja: Sylwia Wesołowska