Nina Rydzewska
| Nina Rydzewska | |||
| pisarka | |||
|
| |||
| Data urodzenia | 26 kwietnia 1902 | ||
| Miejsce urodzenia | Warszawa | ||
| Data śmierci | 8 lutego 1958 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie, kw. 23C, rz. 5, nr 1 | ||
| Narodowość | polska | ||
Nina Rydzewska (1902-1958) – pisarka
Życiorys
Nina Zaira Rydzewska urodziła się 26 kwietnia 1902 roku w Warszawie. Pochodziła z rodziny robotniczej. Jej ojciec Antoni zmarł, gdy miała trzy lata. Matka, Konstancja wyszła powtórnie za mąż za Józefa Rydzewskiego. Od najmłodszych lat zmagała się z nędzą, stąd już w wieku 10 lat podjęła pierwszą pracę, jako korepetytorka. Była absolwentką gimnazjum im. Z. Kudasiewicza w Warszawie. Później uczyła się w Szkole Handlowej. Do wybuchu drugiej wojny światowej była członkinią PPS i pracowała jako urzędniczka w Naczelnym Dowództwie Sił Zbrojnych oraz biurze kapituły Orderu Virtutti Militari[1].
Od 1927 roku związana była z poetycką grupą „Kwadryga”. Debiutowała w tym samym roku w „Głosie Prawdy” wierszem Madonna Nędzarzy, który wzbudził wiele kontrowersji w środowisku endeckim. W wierszu zestawiona jest Matka Boska z matką głodujących dzieci. Autorka wytyka brak pomocy tej pierwszej we współczesnym świecie. Istniała możliwość procesu sądowego, który wynikał z krytyki wiersza przez środowisko katolickie, ale za Rydzewską stawiło się środowisko twórcze m.in. Juliusz Kaden-Bandrowski, Stanisław Ryszard Dobrowolski, Kazimiera Iłłakowiczówna, Konstanty Ildefons Gałczyński. Wiersz wygrał także konkurs „Głosu Literackiego”. Jej debiutancki tom Miasto ukazał się w 1929 roku, w serii biblioteki „Kwadrygi”[2].
Przed wojną wiele podróżowała. Odwiedziła Gdynię i okolice, gdzie poznała kulturę kaszubską (1928). Efektem tej znajomości była Akwamaryna (1937), najsłynniejsza z powieści w dorobku autorki. Przemierzyła również Skandynawię, Łotwę i Estonię (1930). Przed 1938 r. wzięła ślub z gruzińskim kupcem – Ałanem Baytuganem, który przed końcem wojny wyjechał do Anglii.
Rydzewska wojnę spędziła w Warszawie. W 1944 r. udało jej się w okolicach Konina uciec z transportu do Rzeszy. Po wojnie pracowała w wydawnictwie Czytelnik (1945-1946). Wielokrotnie zmieniała miejsce pobytu. Pracowała w kopalni w Wałbrzychu, co miało być podstawą do napisania powieści Ludzie z węgla, pełniła też funkcję sekretarza w jeleniogórskim oddziale ZLP. W 1949 roku została wyrzucona z PZPR za kontakty z mężem, z którym wzięła rozwód w tym samym roku[3].
W 1953 roku osiadła w Szczecinie wraz z Edmundem Bączykiem i jego rodziną na prośbę ZG ZPL. Zamieszkała w willi przy ul. Pogodnej 34 (Głębokie), w której wcześniej mieszkał Jerzy Andrzejewski. Była prezesem szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich w latach 1954-1955 i 1955-1956. Pracowała w Radiu Szczecin, była kierownikiem redakcji literackiej, zajmowała się m.in. tematyką kaszubską. Odmówiono jej wtedy stypendium twórczego.
Oprócz poezji, pisała również powieści. Wydała: Akwamarynę w 1937 roku, Ludzi z węgla w 1950 roku, Godzinę "W" oraz Rybacy bez sieci w 1958 roku. Rękopis powieści Mol na Krzyskim Wzgórzu został przyjęty do druku dwa dni po jej śmierci.
Nazwiskiem Rydzewskiej nazwano ulicę w Szczecinie. Pochowana została na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
W Książnicy Pomorskiej znajdują się liczne rękopisy (również niepublikowanych i niedokończonych dzieł) oraz korespondencja Niny Rydzewskiej, które zostały przekazane po jej śmierci przez Edmunda Bączyka.
Twórczość
- 1929 – Miasto, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa
- 1937 – Akwamaryna, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa
- 1946 – Akwamaryna (uzupełnione i poprawione), Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa
- 1948 – Godzina „W”, Spółdzielnia Wydawnicza "Książka", Warszawa
- 1950 – Ludzie z węgla, "Książka i Wiedza", Warszawa
- 1951 – Ludzie z węgla. Żegnaj Francjo, "Książka i Wiedza", Warszawa
- 1953 – Ludzie z węgla. Wielkie życie, "Książka i Wiedza", Warszawa
- 1958 – Mol na Krzyskim Wzgórzu, Wydawnictwo Morskie, Gdynia
- 1958 – Rybacy bez sieci Wydawnictwo, Wydawnictwo Morskie, Gdynia
Nagrody i wyróżnienia
W 1956 roku otrzymała Złoty Krzyż Zasługi, a rok przed śmiercią Nagrodę Literacką Szczecina, za 30-lecie pracy twórczej.
Przypisy
