Zbigniew Pawlicki
Zbigniew Pawlicki | |||
muzykolog, publicysta | |||
| |||
Data urodzenia | 17 grudnia 1929 | ||
Miejsce urodzenia | Poznań | ||
Data śmierci | 25 lutego 2017 | ||
Miejsce śmierci | Warszawa | ||
Zbigniew Pawlicki (1929-2017) – muzykolog, publicysta, krytyk muzyczny, popularyzator muzyki, organizator życia muzycznego na Pomorzu Zachodnim
Życiorys
Zbigniew Kazimierz Pawlicki urodził się 17 grudnia 1929 roku w Poznaniu w rodzinie rzemieślniczej. Jego ojciec Czesław był krawcem.
Dzieciństwo i młodość spędził w Poznaniu przy ul. Krętej (obecnie Nowowiejskiego). Wychowywany był w tradycjach patriotycznych. Zarówno ojciec, jak i stryj byli uczestnikami powstania wielkopolskiego.
Po wybuchu wojny, w grudniu 1939 roku wraz z rodziną został wysiedlony do Jarosławia. Okupację niemiecką spędził w Warszawie. Początkowo mieszkał na ul. Siennej, a później na ul. Filtrowej. Uczęszczał do prywatnej szkoły sióstr Goldman. W 1942 roku wstąpił do podziemnej organizacji „Zawisza”. Nosił pseudonim Żbik. Jako członek „Szarych Szeregów” brał udział w powstaniu warszawskim. Był posłańcem Harcerskiej Poczty Polowej. Po upadku powstania dostał się do obozu przejściowego w Pruszkowie. Stamtąd trafił do Kłobukowic w okolicach Częstochowy.
Po zakończeniu wojny powrócił do rodzinnego Poznania. Tu odnalazł rodzinę, którą po powstaniu wywieziono na roboty do miasteczka Öhringen w Szwabii. W Poznaniu zamieszkał przy ul. Dzierżyńskiego 121. Podjął studia muzykologiczne na Uniwersytecie Poznańskim u prof. Adolfa Chybińskiego i ks. prof. Hieronima Feichta. Równocześnie studiował grę na fortepianie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w klasie prof. Gertrudy Konatkowskiej. W 1954 roku uzyskał dyplom ukończenia wyższej uczelni. W grudniu tego samego roku złożył podanie o przyjęcie do pracy w Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie.
W 1955 roku został zatrudniony w charakterze redaktora w Redakcji Muzycznej Polskiego Radia, którą kierowała Aleksandra Szulcówna. Po jej odejściu do Poznania, objął stanowisko kierownika redakcji, na którym pozostawał do 1975 roku. Współuczestniczył w realizacji programów, w których występowały szczecińscy soliści i zespoły, m.in. Trymer, Fala, Orkiestra Władysława Górzyńskiego, Chór Związku Zawodowego Kolejarzy „Hejnał”. W początkowym okresie współtworzył Szczeciński notatnik kulturalny (m.in. z Aliną Głowacką, Alicją Maciejowską i Józefem Bursewiczem), cykliczną audycję, która na falach Radia Szczecin ukazywała się 30 lat (1962-1991). Był autorem oprawy muzycznej do licznych słuchowisk zrealizowanych w Rozgłośni Szczecińskiej, a także oprawy do filmu Juliana Dziedziny Rachunek sumienia, którego akcja rozgrywała się w powojennym Szczecinie. Sporadycznie akompaniował na fortepianie.
Działał w licznych stowarzyszeniach muzycznych. W latach sześćdziesiątych pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Rozwoju Ognisk Artystycznych. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych został wiceprezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków i członkiem Zarządu Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. Był jednym z współzałożycieli i wiceprezesem Szczecińskiego Oddziału Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.
Organizował lub współorganizował na Pomorzu Zachodnim liczne koncerty i festiwale muzyczne, m.in. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej w Kamieniu Pomorskim oraz Międzynarodowy Festiwal Pieśni Chóralnej w Międzyzdrojach (razem z Haliną Ziętal i Janem Szyrockim. Był również organizatorem programów muzycznych w Filharmonii Szczecińskiej oraz cyklicznych czwartkowych koncertów „Przy świecach i kawie”, które odbywały się na Zamku Książąt Pomorskich.
Jako autorytet z dziedziny muzyki współpracował z Ośrodkiem Telewizyjnym w Szczecinie. Brał udział m.in. w cyklicznych programach Studio młodych, Kramik z Muzami, Wieczory z Muzami (felietony muzyczne), Szkice pomorskie (program Zamek książąt szczecińskich), a także w ogólnopolskim cyklu Salon muzyczny (edycja szczecińska).
Był stałym recenzentem prasy Pomorza Zachodniego - dzienników „Głosu Szczecińskiego”, „Kuriera Szczecińskiego”, „Głosu Koszalińskiego” oraz tygodnika „Ziemia i Morze”. Swoje artykuły zamieszczał również w ogólnopolskiej prasie muzycznej - miesięczniku „Ruch Muzyczny” i w „Życiu Muzycznym”.
W 1975 roku opuścił Szczecin i wyjechał do Warszawy. Tu na zlecenie Ministerstwa Kultury i Sztuki zajął się organizacją Krajowego Biura Koncertowego, które swoją działalnością nawiązywało do podobnych instytucji muzycznych z okresu międzywojennego. Biurem tym kierował do 1992 roku. Za jego dyrekcji placówka zorganizowała i zrealizowała przeszło 17 tys. koncertów, w których uczestniczyli najwybitniejsi polscy soliści i zespoły kameralne. Był organizatorem, dyrektorem, prelegentem i komentatorem muzycznym licznych festiwali ogólnopolskich, m.in. Festiwalu Muzycznego w Łańcucie, Festiwalu Wiolinistycznego im. Grażyny Bacewicz (obecnie im. Bronisława Hubermana) w Częstochowie, Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, Festiwalu Beethovenowskiego w Głogówku, oraz konkursów o randze międzynarodowej - Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu i Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
W 1993 roku został powołany na stanowisko dyrektora Biura Koncertowego Towarzystwa Śpiewaczego „Harfa” w Warszawie.
Dużą popularność przyniósł mu udział w teleturnieju Wielka Gra, w którym był ekspertem z tematów muzyki poważnej.
W ostatnim czasie ze względu na stan zdrowia nie prowadził koncertów.
Z pierwszego małżeństwa miał córkę Małgorzatę i syna Jacka.
Zmarł 25 lutego 2017 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kw. Q KOL 5-2-17).
Działalność artystyczna (Szczecin)
Audycje poetyckie i słuchowiska radiowe (opracowanie muzyczne)
Tytuł | Autor | Reżyseria (adaptacja radiowa) | Obsada | Data pierwszej emisji |
---|---|---|---|---|
Wiersze przyjaciół (z cyklu Poezja i muzyka) | Siergiej Jesienin, Andriej Małyszko, Samuił J. Marszak, Leonid N. Martynow, Taras Szewczenko | Marian Syganiec | Włodzimierz Grabowski, Bohdan Albert Janiszewski | 23 października 1955 |
Gdzie są pieniądze | Floyd Mehendai | Marian Syganiec (Barbara Sobecka) | Marylka Daukszówna, Mieczysław Dembowski, Marcin Godzisz, Barbara Jurewicz, Barbara Kwaśniewska, Tadeusz Nowicki, Alfred Sobecki | 8 kwietnia 1957 |
Wiersze | Ryszard Grabowski | Andrzej Skarżyński | Jacek Flur, Lesław Mazurkiewicz | 22 grudnia 1958 |
Dzień dobry, Juliuszu | Zbigniew Pawlicki | 22 kwietnia 1959 | ||
Zamarłe morze | Jorge Amado | Jan Maciejowski (Czesław Czerniawski i Henryk Livor-Piotrowski) | Maria Chwalibóg, Tadeusz Gochna, Jan Ibel, Andrzej Kopiczyński, Zbigniew Mamont, Henryk Matwiszyn i inni | 24 lutego 1962 |
Opowieść spod prochowej baszty | Czesław Czerniawski | (Czesław Czerniawski) | Włodzimierz Grabowski, Władysław Niemirowski i inni | 5 kwietnia 1962 |
Dziś jest czas... (z cyklu Teatr Minimum) | Czesław Czerniawski | Juliusz Burski | Andrzej May, Leopold Matuszczak, Wojciech Szostak, Jan Zdrojewski | 29 listopada 1962 |
Leonce i Lena | Georg Buchner | Juliusz Burski (Juliusz Burski) | Krystyna Bigelmajer, Jan Ibel, Hilary Kluczkowski, Irena Kownas, Andrzej May, Nikielska, Przybylska, Ryszard Sobolewski, Wojciech Szostak | 17 grudnia 1962 |
Porgy | DuBose Heyward | Jan Maciejowski (Czesław Czerniawski) | Halina Dobrowolska, Henryka Jędrzejewska, Hieronim Konieczka, Andrzej Kopiczyński, Wojciech Kostecki, Leon Leński, Janusz Marzec, Wanda Rucińska, Kazimierz Sala, Ryszard Szadej, Zbigniew Witkowski | 25 lutego 1963 |
Morze w poezji staropolskiej | wiersze różnych poetów | Juliusz Burski (Zofia Burska) | Zbigniew Roman, Andrzej May | 18 czerwca 1963 |
Dokąd prowadzą schody | Czesław Czerniawski | Juliusz Burski | Andrzej May, Zbigniew Roman, Teresa Wierzbowska | 29 czerwca 1963 |
Opowieść spod kaszanej baszty | Czesław Czerniawski | Juliusz Burski | Włodzimierz Grabowski | 12 sierpnia 1963 |
Czas dojrzewania | utwory Stanisława Wita Wilińskiego, Jolanty Frydrykiewicz, Adolfa Momota, Ireneusza Krzysztofa Szmidta, Edwarda Balcerzana | Juliusz Burski (Edward Balcerzan) | Włodzimierz Grabowski, Wojciech Szostak, Julia Zyblewska | 10 września 1963 |
Spoza gór i rzek... | Tadeusz Hołuj, Jerzy Putrament, Lucjan Szenwald, Adam Ważyk | Juliusz Burski (Edward Balcerzan) | Włodzimierz Grabowski, Janusz Marzec, Wojciech Szostak | 7 października 1963 |
Sternicy wielkiej odysei | wiersze różnych autorów | Juliusz Burski (Edward Balcerzan) | Hieronim Konieczka, Janusz Marzec, Julia Zyblewska | 9 listopada 1963 |
Fantazjowanie | Juliusz Burski (Edward Balcerzan) | Hieronim Konieczka, Wojciech Szostak | 26 grudnia 1963 | |
Baśń zimowa | wiersze różnych poetów | Alicja Maciejowska (Edward Balcerzan, Bogusława Latawiec) | Andrzej Kopiczyński, Mirosława Lombardo | 21 grudnia 1963 |
Co za przeklęty grat (z cyklu Opowieści pięciu mórz) | Czesław Czerniawski, Jerzy Pachlowski | Juliusz Burski | Włodzimierz Grabowski, Tadeusz Nowicki, Zdzisław Waśkiewicz | 30 grudnia 1963 |
Nowe wiersze poetów szczecińskich | Józef Bursewicz, Andrzej Dzierżanowski, Eliasz Rajzman, Helena Raszka, Ireneusz Krzysztof Szmidt | Juliusz Burski | Włodzimierz Bednarski, Danuta Chudzianka, Jan Tesarz | 26 maja 1964 |
Jezioro łabędzie | Michał Misiorny | Juliusz Burski | aktorzy teatrów szczecińskich | 7 lipca 1964 |
Biri-biri | Stanisław Mioduszewski | Juliusz Burski | Włodzimierz Bednarski, Krystyna Bigelmajer, Maria Chwalibóg, Hieronim Konieczka, Andrzej Kopiczyński, Janusz Marzec | 8 grudnia 1964 |
10⁰ w skali Beauforta | Czesław Czerniawski | Juliusz Burski | Włodzimierz Grabowski, Barbara Kaźmierowska, Zdzisław Krauze, Zbigniew Mamont, Janusz Marzec, Włodzimierz Matuszczak, Wanda Rucińska, Eugeniusz Wałaszek | 29 czerwca 1965 |
Wiersze Papuszy (z cyklu Szczecińskie popołudnie) | Papusza (Bronisława Wajs) | (Alina Głowacka) | Danuta Kolaszyńska | 16 lutego 1968 |
Majowe strofy | Władysław Broniewski, Konstanty Ildefons Gałczyński | Julia Zyblewska (Alina Głowacka) | Włodzimierz Bednarski, Włodzimierz Grabowski | 1 maja 1968 |
Awantura o honor (z cyklu Szczecińskie popołudnie) | Bolesław Grodzicki | Julia Zyblewska | Elżbieta Chołoniewska, Włodzimierz Grabowski, Mikołaj Müller, Julia Zyblewska | 4 sierpnia 1972 |
Audycje muzyczne (scenariusz i prowadzenie)
Tytuł | Kompozytor | Reżyseria (adaptacja radiowa) | Data pierwszej emisji |
---|---|---|---|
Muzyka krajów nadbałtyckich | suity kompozytorów łotewskich | 27 marca 1971 |
Teatr (opracowanie muzyczne)
Tytuł | Autor | Reżyseria | Teatr | Data premiery |
---|---|---|---|---|
Romeo i Julia | William Shakespeare | Artur Kwiatkowski | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 19 stycznia 1960 |
Makbet | William Shakespeare | Maryna Broniewska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 25 marca 1964 |
Remanenty (wersja II) cz. I Piosenka patetyczna | Witold Dąbrowski | Henryk Rodkiewicz | Studencki Teatr Polityczny | maj 1964 |
Zdjęcia z realizacji programu telewizyjnego
Od lewej: Andrzej Androchowicz (autor programu), Janusz Rudnicki (realizator programu), Zbigniew Pawlicki, Waldemar Szparadowski (operator dźwięku), Gerard Aniołkowski (operator kamery), Konrad Dembiński (kierownik produkcji)
Od lewej: Stanisław Modelski (redaktor muzyczny), Andrzej Androchowicz, Zbigniew Pawlicki i pracownik techniczny
Waldemar Szparadowski, Zbigniew Pawlicki i Andrzej Androchowicz
Andrzej Androchowicz i Zbigniew Pawlicki
Publikacje
- 1975 – Festiwale pianistyki polskiej w Słupsku (współautorzy Andrzej Czechowicz i Jerzy Waldorff), Słupskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Słupsk
Artykuły i recenzje w prasie (wybór)
- 1966 – Z sali Filharmonii (z cyklu: Sekrety Polihymnii), „Kurier Szczeciński” 1966 nr 43, s. 5
- 1966 – Koncert na tematy morskie? (z cyklu: Spotkania z Polihymnią), „Kurier Szczeciński” 1966 nr 51, s. 5
- 1966 – Marzec w Filharmonii (z cyklu: Spotkania z Polihymnią), „Kurier Szczeciński” 1966 nr 67, s. 5
- 1966 – Malcolm Frager (z cyklu: Spotkania z Polihymnią), „Kurier Szczeciński” 1966 nr 69, s. 5
- 1967 – Po koncercie PFS... przy kandelabrach, „Głos Szczeciński” 1967 nr 42, s. 5
- 1967 – II Festiwal Pieśni Chóralnej w Międzyzdrojach pow. Wolin, „Głos Szczeciński” 1967 nr 161, s. 5
- 1967 – Ostatnie koncerty roku 1966, „Kurier Szczeciński” 1967 nr 10, s. 5
- 1967 – Sezon muzyczny 1967, „Vineta” 1967 nr 3, s. 105-114
- 1968 – Jubileuszowe koncerty, „Głos Szczeciński” 1968 nr 264, s. 5
- 1968 – Jubileusz Filharmonii, „Wiadomości Zachodnie” 1968 nr 44, s. 11
- 1969 – ... a spoczywa w Słupsku, „Głos Koszaliński” 1969 nr 312, s. 6
- 1969 – W sprawie artystycznej Sahary, „Głos Szczeciński” 1969 nr 69, s. 4
- 1969 – Stałe estrady, „Głos Szczeciński” 1969 nr 192, s. 3
- 1969 – Król instrumentów w Zamku, „Głos Szczeciński” 1969 nr 302, s. 5
- 1971 – Słowiki z podciętymi skrzydłami „Głos Szczeciński” 1971 z dn. 17 maja, s. 4
- 1975 – Z festiwalu w Kamieniu. Koncert polski, „Kurier Szczeciński” 1975 nr 160, s. 5
- 1975 – Z festiwalu w Kamieniu. Bach, „Kurier Szczeciński” 1975 nr 163, s. 5
- 1976 – ...Przed wejściem na estradę, „Kultura” 1976 nr 5, s. 12
- 1983 – Jesień w Tbilisi, „Ruch Muzyczny” 1983 nr 1, s. 17
- 1987 – IX Konkurs... Konkursu akt trzeci - ostatni?, „Ruch Muzyczny” 1987 nr 2, s. 8-10
Prelekcje (wybór)
- 1965 – Yehudi Menuhin - koncerty skrzypcowe Mozarta, Paganiniego i Brahmsa, Klub MPiK „Ruch”, Szczecin
- 1966 – Kompozytor tygodnia - Antoni Dworzak, Klub MPiK „Ruch”, Szczecin (13 lutego)
- 1966 – Morze w muzyce, Klub MPiK „Ruch”, Szczecin
Odznaczenia
- 1965 – Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- 1967 – Zasłużony Działacz Kultury
- 1969 – Srebrny Krzyż Zasługi
- 1972 – Honorowa Złota Odznaka Zasłużony Pracownik Łączności za udział w Harcerskiej Poczcie Polowej Powstania Warszawskiego
- 1975 – Honorowa Odznaka Komitetu do spraw Radia i TV
- 1975 – Medal XXX-lecia „Gryf Pomorski”
- 1976 – Medal za zasługi dla m. Słupska
- 1981 – Medal za zasługi dla m. Świnoujścia
- 1981 – Honorowa Odznaka za zasługi dla woj. słupskiego
- 1981 – Krzyż zasługi dla ZHP
- 1982 – Medal za zasługi dla woj. suwalskiego
- 1982 – Warszawski Krzyż Powstańczy
- 1983 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1984 – Medal im. J. Prądzyńskiego „Za odwagę w myśleniu i działaniu”
- 1984 – Medal zasługi dla m. Tarnowa
- 1985 – Odznaka Honorowa Złota Polskiego Związku Chórów i Orkiestr
- 1985 – Złota Odznaka Honorowa Tow. „Polonia”
- 1987 – Rozeta z mieczami do Krzyża zasługi dla ZHP
- 1987 – Odznaka za zasługi dla woj. tarnowskiego
- 1988 – Złota Odznaka „Za zasługi w rozwoju woj. pilskiego”
- 1989 – Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- 1989 – Krzyż Armii Krajowej
- 1993 – Krzyż Partyzancki
- 1993 – Medal za Warszawę 1939–1945
- 2002 – Tytuł „Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Głogówek”
- 2007 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2008 – Honorowa Złota Odznaka „Zasłużony dla Łączności” za działanie w Harcerskiej Poczcie Polowej
- 2010 – Odznaka „Zasłużony dla województwa opolskiego”
- 2014 – Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. II P-Ż (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Danuta Prandecka), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- 60 lat Polskiego Radia Szczecin (pod red. Mariana Kowalskiego), Polskie Radio Szczecin, Szczecin 2005
Inne źródła
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Materiały ze zbiorów Andrzeja Androchowicza
- Ludzie kultury
- Zasłużony Działacz Kultury
- Organizatorzy życia muzycznego
- Muzycy
- Dziennikarze muzyczni
- Publicyści muzyczni
- Ludzie związani z radiem
- Autorzy audycji radiowych
- Ludzie związani z filmem
- Ludzie związani z telewizją
- Wyróżnieni Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego
- Wyróżnieni Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego
- Pomeranica
- Szczecin
- Pomeranica - Biografie
- Pomeranica - Muzycy
- Pomeranica - Dziennikarze
- Pomeranica - Muzyka
- Pomeranica - Kultura