Białogard

Białogard
Miejskie mury obronne
Nazwa niemiecka	Belgard
Nazwa przejściowa	Belgrade,Belegarde, Bełgard, Białogród
Powiat	białogardzki
Gmina	Białogard
Prawa miejskie	1299
Strona internetowa miejscowości.

Białogard - miasto w województwie zachodniopomorskim, siedziba władz powiatu białogardzkiego i gminy wiejskiej Białogard.

Geografia

Położenie

Miasto położone jest na obszarze Równiny Białogardzkiej, pomiędzy dwiema krainami geograficznymi: Pobrzeżem Słowińskim i Pojezierzem Drawskim. Leży między dwiema rzekami: Parsęta oraz Liśnicą. Największy wpływ na ukształtowanie się współczesnej rzeźby terenu miało najmłodsze zlodowacenie bałtyckie, faza pomorska oraz procesy, które miały miejsce po epoce lodowcowej. Dominującą część obszaru stanowią opadające ku Morzy Bałtyckiemu wysoczyzny morenowe.

Klimat

Białogard znajduje się strefie klimatycznej IV, tzw. Koszalińskiej. Obejmuje ona wysoczyzny morenowe płaskie oraz faliste w dolinach rzek Parsęty i Radwi. Klimat ten charakteryzuje się:

• większym zachmurzeniem a w związku z tym także mniejszym usłonecznieniem,

• średnia roczna temperatura wynosi od 7,9°C do około 7,5°C,

• przymrozki wiosenne kończą się później, jesienne natomiast zaczynają się wcześniej,

• okres gospodarczy trwa od 243 do 251 dni,

• długość okresu wegetacyjnego waha się między 214 a 219 dniami w roku,

• duża częstotliwość występowania niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, takich jak: duże sumy opadów atmosferycznych, opóźnienie okresu wegetacyjnego, burze atmosferyczne,

• roczne sumy opadów wynoszą około 775 mm,

• pokrywa śnieżna występuje od około40 do 50 dni.

Obiekty fizjograficzne

Rzeki:

• Parsęta
• Liśnica - prawobrzeżny dopływ Parsęty.

Przyroda

Lasy

• Nadleśnictwo Białogard (ul. Koszalińska 3, 78-200 Białogard; nadleśniczy: Zdzisław Tomczak) - położone jest na obszarze dwóch województw: zachodniopomorskiego i lubuskiego. W powiecie białogardzkim znajduje się w zasięgu trzech gmin: Gminy Białogard, Tychowo i Karlino. Lasy sa tutaj bogate w runo leśne, rzeki obfitują w ryby. Jest obiektem zainteresowania turystów. Na terenie powiatu białogardzkiego swoją siedzibę ma zarówno Nadleśnictwo Białogard, jak i dwanaście z piętnastu podległych mu leśnictw: Leśnictwo Białogórzyno, Leśnictwo Zaspy Małe, Leśnictwo Redlino, Leśnictwo Słonino, Leśnictwo Modrolas, Leśnictwo Dobrowo, Leśnictwo Byszyno, Leśnictwo Podborsko, Leśnictwo Osówko, Leśnictwo Nawino, Leśnictwo Stanomino oraz Leśnictwo Czarnowęsy.

Zespoły roślinne na terenie miasta Białogard:

1. ul. Kołobrzeska – arboretum, ogród leśny,; występuje tutaj bardzo wiele rzadkich okazów takich jak: cyprysik Lawsona, cyprysik groszkowy, sosna: pospolita, wejmutka, górska, limba, jodła: kaukazka szlachetna, nikko, jednobarwna-kalifornijska, korkowa, świerk: pospolity, serbski, biały, modrzew europejski, jałowiec i wiele innych.

2. ul. Ustronie Miejskie-park miejski – park o charakterze leśnym, z drzewostanem w wieku 100-150 lat. Występują takie gatunki jak: dąb szypułkowy, grab pospolity, jesion wyniosły. Interesujący obiekt stanowią dęby szypułkowe (12) – pomniki przyrody w wieku 400-600 lat.

3. ul. Szpitalna 9 – występują tu takie pomniki przyrody, jak: buk zwyczajny odmiana czerwonolistna o obwodzie 340 cm, wysokości 20 m oraz drugi buk odmiany czerwonolistnej o obwodzie 365 cm i wysokości 22 m.

4. ul. Szpitalna – dawny cmentarz ewangelicki II poł. XIX w.; występują tu: żywotniki i cyprysiki oraz aleja wiązów wzdłuż Leśnicy.

Pomniki przyrody Miasta Białogard - na terenie miasta występuje 21 pomników przyrody, w tym: 18 pojedynczych drzew, 1 grupa drzew i 2 aleje drzew pomnikowych.

Lp	Lokalizacja	Opis obiektu	Podstawa prawna
1.	ul. Dworcowa przed budynkiem PKP	2 buki zwyczajne odm. czerwonolistna, obwód pni: 290 cm i 340 cm.	Rozporządzenie Nr 12/95 Wojewody Koszalińskiego z dnia 28.12.1995 r. opublikowane w Dz. Urz. Woj. Kosz. z 1996 r. nr 1 i 2 poz. 7.
2.	ul. Dąbrowszczaków 14	Buk zwyczajny odm. czerwonolistna, obwód pnia 262 cm	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r
3.	ul. Dąbrowszczaków 14	Buk zwyczajny odm. czerwonolistna, obwód pnia 316 cm	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r.
4.	ul 1 Maja, działka nr 472/8 obręb 006	Kasztanowiec zwyczajny, obwód pnia 308 cm	Uchwała nr XI/116/99 Rady Miasta Białogard z dnia 27 sierpnia 1999 r
5.	Szpital Rejonowy przy ul. Szpitalnej 9	Buk zwyczajny odm. czerwonolistna, obwód pnia 340 cm	Uchwała nr XI/116/99 Rady Miasta Białogard z dnia 27 sierpnia 1999 r
6.	Szpital Rejonowy przy ul. Szpitalnej 9	Buk zwyczajny odm. czerwonolistna, obwód pnia 365 cm	Uchwała nr XI/116/99 Rady Miasta Białogard z dnia 27 sierpnia 1999 r.
7.	ul. Grunwaldzka 47, działka nr 264/3	Kasztanowiec zwyczajny, obwód pnia 346 cm	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r.
8.	ul. Świdwińska 21a	Platan klonolistny, obwód pnia 280 cm	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r.
9.	ul. Świdwińska 21a	Platan klonolistny, obwód pnia 275 cm	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r.
10.	Skrzyżowanie ulicy Piłsudskiego z ulicą Batalionów Chłopskich	Dąb szypułkowy, obwód pnia 367 cm	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r.
11.	Teren parku "Lasek Miejski" stanowiący obszar lasów komunalnych oddz. 10.	Aleja 12 dębów szypułkowych w wieku 400-600 lat, na powierzchni 3,24 ha, obwody pni: od 330 cm do 520 cm	Orzeczenie nr 11 z dnia 29.01.1954 r. opublikowane w Dz. Urz. WRN nr 17 z dnia 18.05.1954 r. Ponownie zatwierdzony rozporządzeniem nr 7/92 Woj. Kosz. z dnia 08.09.1999 r. opublikowane w Dz. Urz. Woj. Kosz. nr 15 poz. 109
12.	ul. Kołobrzeska, teren cmentarza poniemieckiego i żołnierzy Armii Radzieckiej	Aleja 88 lip drobnolistnych na długości ok.150 m, obwody pni od 149 cm do 287 cm.	Uchwała nr XXXV/387/01 Rady Miasta Białogard z dnia 14 grudnia 2001 r.
13.	ul. Drzymały, na granicy działek nr 404 i 284 w obrębie 06	Dąb szypułkowy, obwód pnia 343 cm i wysokości 26 m	Uchwała nr XV/137/04 Rady Miasta Białogard z dnia 28 stycznia 2004 r.
14.	ul. 1 Maja 25, działka nr 308, obręb 06	Buk zwyczajny, obwód pnia 313 cm, wysokość 14 m	Uchwała nr XV/137/04 Rady Miasta Białogard z dnia 28 stycznia 2004 r.
15.	ul. Batalionów Chłopskich , działka nr 123/2, obręb 17	Buk zwyczajny, obwód pnia 262 cm, wysokość 15 m	Uchwała nr XV/137/04 Rady Miasta Białogard z dnia 28 stycznia 2004 r.
16.	ul. Batalionów Chłopskich, działka nr 112 obręb 17	Dąb szypułkowy, obwód pnia 358 cm, wysokość 22 m,	Uchwała nr XV/137/04 Rady Miasta Białogard z dnia 28 stycznia 2004 r.
17.	ul. Grunwaldzka, działka nr 267/1 obręb 07	Jesion wyniosły, obwód pnia 296 cm, wysokość 22 m,	Uchwała nr XV/137/04 Rady Miasta Białogard z dnia 28 stycznia 2004 r.
18.	ul. Zwycięstwa, działka nr 352 obr. 07	Buk pospolity obwód pnia 300 cm,wysokość 20 m	Uchwała Nr VII/38/07 Rady Miejskiej Białogardu z dnia 28 lutego 2007 r.
19.	ul. 1 Maja, działka nr 637/3 obr. 06	Buk pospolity,obwód pnia 318 cm,wysokość 20 m	Uchwała Nr VII/38/07 Rady Miejskiej Białogardu z dnia 28 lutego 2007 r.
20.	ul. Kisielice Duże,działka nr 195 obr. 18	Jesion wyniosły,obwody pni: 280 cm, 240 cm,wysokość 21 m	Uchwała Nr VII/38/07 Rady Miejskiej Białogardu z dnia 28 lutego 2007 r.
21.	ul. Chopina,działka 26/3 obr. 09	Dąb czerwony,obwód pnia 370 cm,.wysokość 21 m	Uchwała Nr VII/38/07 Rady Miejskiej Białogardu z dnia 28 lutego 2007 r.

Historia

Na podstawie badań archeologicznych przyjmuje się, że początki najstarszego grodu sięgają wieku VII. Korzystne warunki klimatyczne, glebowe oraz hydrograficzne pozwoliły na szybki rozwój terenów ówczesnego grodu, którego podstawa utrzymania była hodowla oraz rolnictwo. Położenie na skrzyżowaniu Szlaku Solnego oraz trasy ze Szczecina do Gdańska przyczyniło się w bardzo dużym stopniu do rozwoju handlu lokalnego, jak i dalekosiężnego. Rozwój Białogardu wiąże się także z podbojem ziem Pomorza przez Mieszka I. Miasto w okresie wczesnośredniowiecznym było siedzibą lokalnej dynastii książęcej – w XI wieku pojawia się pierwszy książę pomorski Siemysł. Pierwsze przekazy kronikarskie na temat Białogardu znajdziemy w kronice Galla Anonima, który określa go jako „miasto królewskie i znakomite” oraz „gród bogaty i ludny”. Miasto dwukrotnie zdobywane było przez wojska Bolesława Krzywoustego (1102 i 1107 roku). O dużym znaczeniu Białogardu w tamtym czasie świadczy wizyta biskupa Ottona w 1124, który odwiedził największe ośrodki Pomorza Zachodniego. W 1159 roku założono w Białogardzie komorę celną oraz karczmę. W roku 1299, w związku z wzrastającą pozycją miasta i osiedlaniem się osadników niemieckich, książę Bogusław IV nadał miastu prawa miejskie według prawa lubeckiego. W 1386 roku Białogard przystąpił do Związku Hanzeatyckiego. Największy rozwój gospodarczy miasta przypadł na wiek XV i XVI, kiedy bardzo szybko zaczęło rozwijać się rzemiosło i odbywały się tam słynne targi końskie. Wprowadzono także w mieście protestantyzm, czego konsekwencja stała się germanizacja ludności pomorskiej. Czasy prosperity Białogardu zahamowała wojna trzydziestoletnia (1618-1648); miasto było na przemian najeżdżane i ograbiane przez wojska pruskie i szwedzkie. Koniec wojny i podpisanie traktatu westfalskiego w 1648 roku kończy się włączeniem miasta w obręb Brandenburgii, a następnie Prus. W 1628 r. liczba ludności spadła do 1445 osób ( w XV wieku liczba ta wynosiła 3 tys.) i poziom ten utrzymywał się aż do początku wieku XIX. W II połowie XIX wieku Białogard stał się ośrodkiem rolniczego powiatu, należącego do rejencji koszalińskiej. W roku 1858 wybudowano linię kolejowa łączącą Białogard ze Szczecinem, Kołobrzegiem i Koszalinem., a od 1878 ze Szczecinkiem. W czasie II wojny światowej zniszczony w 10% (85 budynków), został wyzwolony 5 III 1945roku .

Gospodarka i infrastruktura

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WEDŁUG REJESTRU REGON(dane na rok 2012):

1.Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą według sekcji PKD 2007 (ogółem): 2183D

2.Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej według sekcji PKD 2007 (ogółem): 856

• sektor publiczny: 199

• sektor prywatny: 657

3. Podmioty gospodarki narodowej wg formy prawnej:

• spółdzielnie ogółem: 17

• spółki handlowe ogółem: 105

• spółki cywilne ogółem: 142

Specjalna Strefa Ekonomiczna – 16 maja 2011 roku, na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w Białogardzie utworzono nowa jej podstrefę. Decyzja ta pozwoli na rozszerzenie oferty dla inwestorów oraz sposobów rozwoju miasta. Grunty objęte podstrefą Białogard zlokalizowane są przy drodze wojewódzkiej nr 163. Ich obszar wynosi: 514,4 ha.

Jednostki wpisane do rejestru REGON wg sekcji PKD 2007 (stan na 31.12.2013)

Sekcja PKD	Liczba podmiotów
Sekcja A – rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo	42
Sekcja B – Górnictwo i wydobywanie	2
Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe	218
Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych	5
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją	11
Sekcja F – Budownictwo	396
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle	735
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa	117
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi	103
Sekcja J - Informacja i komunikacja	46
Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa	93
Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości	417
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna	158
Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca	95
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne	17
Sekcja P – Edukacja	102
Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna	221
Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją	46
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa oraz Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby	215
Sekcja U - Organizacje i zespoły eksterytorialne	0

Przez Białogard przebiegają dwie drogi wojewódzkie:

• Nr 163 (Kołobrzeg-Białogard-Połczyn Zdrój-Czaplinek-Wałcz

• Nr 166 (DK6-Lulewice-Białogard)

W Białogardzie przecinają się także dwie linie kolejowe:

• nr 202 (Gdańsk-Stargard)

• nr 404 (Szczecinek-Kołobrzeg)

Samorząd

• Burmistrz Białogardu – Krzysztof Bagiński (Wybrany na burmistrza 5 grudnia 2010 roku).

• Rada Miejska – ustawowo przysługuje jej władza stanowiąca i kontrolna. Podczas posiedzeń sesji, Rada podejmuje decyzje w sprawach dotyczących m. in.: uchwalania statutu miasta, ustalania wynagrodzenia burmistrza, powoływania i odwoływania skarbnika miasta, uchwalania opłat i podatków, podejmowania uchwał w sprawach majątkowych gmin, uchwał w sprawie herbu miasta, nazw ulic i placów, nadania tytułu Honorowego Obywatela Miasta Białogard.

• Rada Miejska Białogardu VI kadencji 2010-2014.

• Przewodniczący Rady Miejskiej – Leszczyk Józef

• Wiceprzewodnicząca – Drachal-Mostek Krystyna

• Wiceprzewodniczący – Harłacz Jerzy

• Wiceprzewodniczący – Siwek Andrzej

Radni:

• Adamczewski Andrzej,

• Bury Emilia,

• Czurko Wiesław,

• Danowski Maciej,

• Domański Sławomir,

• Glinka Daniel,

• Jonko Zbigniew,

• Leś Krystyna,

• Milczarek Andrzej,

• Pakuszto Piotr,

• Purol Stefan,

• Rudzik Grzegorz,

• Sęk Kamil,

• Skoczyk Krzysztof,

• [Sosnowski Kazimierz],

• Stanczewski Bogusław,

• Szwed Tadeusz,

• Szyszlak Paweł.

Kultura

• Centrum kultury i Spotkań Europejskich w Białogardzie. – powstało w roku 2008; celem instytucji jest działalność w zakresie upowszechniania kultury, w tym miedzy innymi: edukacja kulturalna, sprawowanie opieki nad zabytkami, rozwój amatorskiego ruchu artystycznego, stworzenie warunków do rozwoju folkloru, rozbudzanie oraz zaspokajanie potrzeb kulturalnych, działalność instruktażowo-metodyczna dla pracowników upowszechniania kultury, promocja miasta, organizacja spotkań europejskich.

Od 1 sierpnia 2008 funkcję dyrektora sprawuje Paweł Wiśniewski. Mieści się w budynku dawnego Białogardzkiego Ośrodka Kultury przy ulicy 1-go Maja 15.

W ramach Centrum Kultury i Spotkań Europejskich działają także:

• Galeria Sztuki w Bramie Wysokiej,

• Galeria Sztuki CKiSE

• Kino Centrum

a także sekcje:

• Edukacyjno-Integracyjny Teatr Lalek MARKO

• Studio wokalne

• Białogardzki Chór Kameralny

• Sekcja tańca prowadzona przez szkołę TOP-TOYS

• Szkółka Twórczego Myślenia "ROZWIJALNIA"

Inne instytucje kulturalne Białogardu:

• Białogardzka Biblioteka Publiczna im. Karola Estreichera:

• Filia nr 1 otwarta w budynku Białogardzkiego Centrum Rehabilitacji przy ul. Chopina 29

• Filia nr 2 - ul. Komara 25

• W Miejskiej Bibliotece mieszczą się: wypożyczalnia i czytelnia dla dorosłych, wypożyczalnia i czytelnia dla dzieci oraz Dział gromadzenia i opracowywania zbiorów

• Izba Tradycji Regionalnej - Plac Wolności 4-5

• Młodzieżowy Dom Kultury w Białogardzie - mieści się przy ul. Grunwaldzkiej 42

Wydarzenia kulturalne Białogardu:

• Dni Białogardu - coroczna impreza, odbywająca się latem w lipcu bądź sierpniu i trwająca od 2 do 3 dni. Jej główna atrakcje stanowią występy znanych polskich artystów, wśród nich między innymi: Kasi Kowalskiej, Reni Jusis, Ewy Farnej czy Dody.

• Bitwa o krowę – turniej miast Białogard i Świdwin, zapoczątkowany w latach 60tych XX wieku. Jego tradycja ma jednak swoje historyczne korzenie i wiąże się z wydarzeniami z roku 1469. Miała wtedy miejsce bitwa w rejonie wsi Sława, Cieszeniewo i Łegi, w sąsiedztwie Łęgowskiego lasu I Czarcich Górek. Przyczyna sporu była krowa, która zatrzymał jeden z mieszkańców wsi białogardzkiej, nie otrzymawszy przy tym zapłaty od właściciela-mieszkańca wsi świdwińskiej. Konfliktu nie udało się rozwiązać, doszło do podjazdów mieszkańców wsi białogardzkich na wsi świdwińskie; w konsekwencji 15 lipca 1469 roku doszło do bitwy, która zwyciężyły wojska świdwińskie. Współcześnie organizowany jest festyn, w którym rozgrywa się turniej o krowie rogi między przedstawicielami obu miast. Bitwa odbywa się co roku, latem i jest jedna z ważniejszych imprez kulturalnych Białogardu.

• Dni Kultury Chrześcijańskiej

Oświata

Przedszkola:

• Przedszkole Miejskie nr 1 (ul. 1 Maja)
• Przedszkole Miejskie nr 2 „Słoneczne” (ul. Chopina 4)
• Przedszkole Miejskie nr 3 „Niezapominajka” (ul. Kochanowskiego 21) – przedszkole prowadzi także grupę dla dzieci niepełnosprawnych.

Szkoły Podstawowe:

• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Bolesława Krzywoustego (ul. Chopina 8)
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Mikołaja Kopernika (ul. Grunwaldzka 53)
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Władysława Broniewskiego (ul. Kołobrzeska 23)

Gimnazja:

• Gimnazjum nr 1 im. Marii Składowskiej-Curie (ul. Świdwińska 7)
• Gimnazjum nr 2 (ul. Kościelna 1).

Szkoły Ponadgimnazjalne:

• Liceum Ogólnokształcące im. Bogusława X (ul. Grunwaldzka 46)
• Zespół Szkół Specjalnych im. Jana Pawła II (ul. Zamojskiego 3a)
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych (ul. Dąbrowszczaków 14)

Placówki artystyczne:

• Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia (ul. Dworcowa 4).

Placówki niepubliczne:

• Szkoły Prywatne „Scholar” (ul. Grunwaldzka 44)
• Prywatne Policealne Studium Zawodowe (ul. Grunwaldzka 53)
• Prywatne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (ul. Mickiewicza 24)

Uczniowie w placówkach edukacyjnych w Białogardzie (dane na rok 2012 w/g GUS)

Rodzaj placówki	Liczba uczniów ogółem
Szkoły podstawowe	1311
Szkoły podstawowe oddziały specjalne,integracyjne,ogólnodostępne	17
Gimnazja	798
Gimnazja oddziały specjalne,integracyjne,ogólnodostępne	9
Licea ogólnokształcące	491
Licea ogólnokształcące dla dorosłych	345
Uzupełniające licea ogólnokształcące dla dorosłych	145
Szkoły policealne dla dorosłych	237
Szkoły ponadgimnazjalne artystyczne	111.
Technika	458
Licea profilowane dla dorosłych	62
Zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży	144.
Zasadnicze szkoły zawodowe specjalne	10

Kościoły i związki wyznaniowe

Kościoły katolickie

Białogard należy do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej . W skład dekanatu Białogard (na terenie samego miasta) wchodzą następujące parafie:

• Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (data erygowania: 1992 r.),

• Najświętszego Serca Pana Jezusa (data erygowania: 1989 r.),

• Św. Jadwigi (data erygowania: 1982 r.)

Na terenie diecezji znajduje się również greckokatolicki kościół św. Jerzego (data erygowania: 1999 r.).

Kościoły Protestanckie.:

• Kościół Wolnych Chrześcijan (ul. Kisielice Duże 11a),

• Kościół Zielonoświątkowy (ul. Wileńska 6),

• Kościół Chrystusowy (ul. Dąbrowszczaków 51).,

• Kościół Nowoapostolski (ul. Gen. Władysława Sikorskiego 27).

Zgromadzenia zakonne:

• Albertynki – Zgromadzenie Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim (Congregatio Sororum Albertinorum Pauperibus Inservientium - SAPU), ul. J. Sidły I,

• Siostry Najświętszej Duszy Chrystusa (Congregatio Sororum Sanctissimae Animae Domini Nostri Jesu Christi), ul. Lindego 2.

Sport

Białogardzki Ośrodek Sportu i Rekreacji (ul. Moniuszki 49). – nowoczesny kompleks sportowo-rekreacyjny, pełniący funkcje placówki wypoczynkowej dla dzieci i młodzieży; dostosowany jest również dla osób niepełnosprawnych. BOSiR organizuje także obozy sportowe, piłkarskie, lekkoatletyczne, zapaśnicze i podnoszenia ciężarów. Ośrodek angażuje się aktywnie w propagowanie kultury fizycznej, turystyki i rekreacji wśród mieszkańców Białogardu. Posiada kompleksowa bazę sportowo-rekreacyjną, w tym: stadion, sale sportową, siłownię, korty tenisowe, baseny (pełnowymiarowy oraz brodzik dla dzieci), saunę.

Imprezy sportowe w Białogardzie:

• Sportowe Dni Białogardu – coroczna impreza sportowa, w ramach której odbywają się zawody w licznych dyscyplinach sportowych

• Biegi na stadionie – zawody szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkól ponadgimnazjalnych odbywające się na stadionie lekkoatletycznym,

• Białogardzka Amatorska Liga Piłki Siatkowej,

• Gala Sportów Walki - „Runda 1” miała miejsce 12.XI.2011, „Runda2” - 24.11.2012,

• Międzywojewódzkie Mistrzostwa Młodzików - gospodarzem mistrzostw był Atletyczny Klub Sportowy w Białogardzie,

• Turniej Tenisa Białogard OPEN 2012 – odbył się 4 i 5 sierpnia 2012 na kortach tenisowych przy ul. Moniuszki,

• „42 maratony w 42 dni” – maraton organizowany na stadionie miejskim w Białogardzie (ul. Moniuszki 49); w roku 2012 maraton był organizowany po raz 23.

Kluby sportowe:.

• Białogardzki Klub Sportowy "Iskra" (piłka nożna)

• Uczniowski Klub Sportowy "Unia" (piłka nożna)

• Uczniowski Klub Sportowy "Ikar" (piłka ręczna)

• Powiatowy Szkolny Związek Sportowy

• Uczniowski Klub Sportowy "Herkules" (koszykówka)

• Atletyczny Klub Sportowy (zapasy, podnoszenie ciężarów)

• Klub Lekkoatletyczny "Iskra"

• Uczniowski Klub Sportowy "Team Tennis 2005"

• Białogardzki Klub Okinawa Karate, Kobudo i Chi Kung "TO DE"

• Klub Szachowy "Wieża"

• Klub Strzelecki Ligi Obrony Kraju

Turystyka

Szlaki turystyczne

Szlaki rowerowe:

1. Trasa rowerowa szlakiem najstarszych śladów osadnictwa na ziemi białogardzkiej – Białogard (ulica Płowiecka, miejsce wczesnośredniowiecznego grodziska) – Rąbin – Kisielice – Dębczyno – Rogowo – Byszyno – jezioro Rybackie – leśniczówka Wrzos.

2. Trasa rowerowa wokół Białogardu (nieoznaczona) – stary rynek w Białogardzie (zwiedzanie okolicznych zabytków) – trasa na południe ulicą Semiradzkiego w stronę Góry Zamkowej – Łęczno (6 km) – Kamosowo (11 km) – wieś Rościno (12,6)

Szlaki piesze:

1. Szlak „Tychowskie Bieszczady” – wieś Warnino – osada Giżałki – wieś Wełdkówko – osada Wojcino – Wełdkowo – powrót do Tychowa.

2. Szlak pieszy torami byłej kolejki wąskotorowej (szlak nieoznaczony o długości 20 km) – Białogard – Kisielice – Łęczno – Nasutowo – Zagórze – Podwilcze – Rarwino. Szlak rozpoczyna się na terenie byłej lokomotywowni kolejki wąskotorowej przy ulicy Drzymały. Po drodze możliwość zwiedzenia m.in. gorzelni z oryginalnym wyposażeniem z końca XIX wieku.

3. Szlak wokół Białogardu (nieoznaczony) - Białogard – Rościno – Lulewice – Żelimucha – Pomianowo – Dargikowo – Klępino Białogardzkie – Białogard. Trasa możliwa do przejścia w ciągu jednego dnia.

Demografia

Liczba ludności ogółem pod koniec roku 2012 w Białogardzie wynosiła 24794 ( w tym 12948 kobiet i 11846 mężczyzn) .

Ludność Białogardu według grup wieku:

Grupa wiekowa	Liczba ludności
0-4 lata	1244
5-9 lat	1178
10-14 lat	1193
15-19 lat	1468
20-24 lata	1738
25-29 lat	1965
30-34 lata	2031
35-39 lat	1898
40-44 lata	1618
45-49 lat	1486
50-54 lata	1741
55-59 lat	2042
60-64	1811
65-69	1020
70 lat i więcej	2361

Liczba ludności w Białogardzie w ostatnich latach:

• 2009 – 24303

• 2010 – 24927

• 2011 - 24861

Służba zdrowia

Zakłady opieki zdrowotnej i społecznej w Białogardzie:

• Szpital Powiatowy w Białogardzie (ul. Chopina 29 oraz ul. Szpitalna)

izba przyjęć, ul. szpitalna 7

anestezjologia i intensywna terapia, ul. Szpitalna 7

chirurgia ogólna, ul. Szpitalna 7

choroby wewnętrzne, ul. Szpitalna 7

neonatologia, ul. Szpitalna 7a

pediatria, ul. Szpitalna 7a

położnictwo i ginekologia, ul. Szpitalna 7

reumatologia, ul. Chopina 29

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej “ESKULAP” (ul. Mickiewicza 6)

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej “Doktor Ciesla” (ul. Grunwaldzka 30)

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej EVAMED, Maria Styczyńska (ul. Szymanowskiego 20, ul. Lipowa 12)

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Reu-med", Miłosz Barańczuk (ul. Moniuszki 2a)

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej U. Gozdalska-Słowik, S. Dowda

FOLK - MED S.C. (ul. 1-go Maja 23)

• Miejski Osrodek Pomocy Społecznej (ul. Krótka 1)

• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (Plac Wolności 1)

• Dom Pomocy Społecznej (ul. Mickiewicza 6)

• Dom Pomocy Społecznej (ul. J. Sidły 1)

• Ośrodek Wspierania Rodziny “Dom pod Świerkiem” (ul. Grunwaldzka 49-51)

• Dom Dziennego Wsparcia Osób z Zaburzeniami Psychicznymi (Plac Wolności 1)

• Przychodnia Terapii Uzaleznień od Alkoholu i Współuzależnień (Plac Wolności 1)

• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna (ul. Dworcowa 2)

• Powiatowy Dom Samopomocy Centrum Rehabilitacyjno – Kulturalne (Plac Wolności 1)

Apteki:

• Apteka “Remedium” (ul. Wojska Polskiego 13)

• Apteka “Miejska” (Plac Wolności 6-7)

• Apteka “Pigułka” (ul. Chopina 16)

• Apteka “Pod Lwem” (ul. Pomorska 14)

• Apteka “Specyfik” (ul. Mickiewicza 4)

• Apteka “Na Ludowej” (ul. Ludowa 4)

• Apteka “Św. Wawrzyńca” (ul. Dworcowa 6/2)

• Apteka “JommaFarm” (ul. Zwycięstwa 38)

Herb

Herb Białogardu

Herb Białogardu przedstawia zwróconego w lewo czerwonego gryfa (symbol Pomorza Zachodniego oraz dynastii Gryfitów) na białym (srebrnym) tle nad niebieskimi falami rzeki Parsęty. Ten wizerunek zachował się do czasów współczesnych. W wieku XVIII zamiast rzeki przedstawiano również zieloną murawę. Najstarsza pieczęć pochodzi z 1387 roku, pierwsza wzmianka o radzie miejskiej z roku 1303.

Zabytki

Ratusz w Białogardzie

Plac Wolności w Białogardzie

Dworzec w Białogardzie

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny (XIV w.) - trójnawowa bazylika, nawa główna kryta jest dachem dwuspadowym a nawy boczne dachami jednospadowymi.Sklepienie nawy głównej wsparte jest na ośmiobocznych filarach.Wieża na planie kwadratu znajduje się w części zachodniej.Pierwotnie znajdowało się w niej pięć brązowych dzwonów, obecnie znajdują się trzy stalowe zawieszone w roku 1922. Wewnątrz kościoła znajduje się ołtarz w stylu barokowym z XVIII wieku, ambona z końca wieku XVII, organy z 1775 roku oraz witraże z początku wieku XX.

Mury obronne (XIV w.) – znajdowały się w nich dwie bramy: Brama Wysoka (Połczyńska) zachowana do czasów współczesnych oraz Brama Młyńska - nieistniejąca już, usytuowana niegdyś u zbiegu ulic Staromiejskiej i Młynarskiej. Dodatkowo do dziś zachowały się częściowo zrekonstruowane wrota.

Stary Ratusz (XIX w.) – kamienica kupiecka z roku 1827. W roku 1847 budynek wykupiony został przez władze miejskie i zaadoptowany na potrzeby ratusza, dobudowując do niego wieżę ratuszową z zegarem. W latach 1926-1952 znajdowało się tam Muzeum Regionalne. W roku 2004 budynek (po przeprowadzeniu gruntownej rewitalizacji) stał się siedzibą Izby Tradycji Regionalnej i Pałacu Ślubów.

Kościół pw. św. Jerzego (XIV w.) – wybudowany w XIV wieku prawdopodobnie na fundamentach świątyni pogańskiej. Analiza zachowanych źródeł pozwala przypuszczać, iż na terenie kościoła miała miejsce konsekracja nowej kaplicy przez biskupa Ottona z Bambergu, który odwiedził Białogard w roku 1124. Budynek przebudowywany był m.in. w roku 1858 oraz na przełomie wieku XIX i XX. Do roku 1945 służył jako ewangelicka kaplica cmentarna.

Cmentarz komunalny - wcześniej był to cmentarz ewangelicki w XIX wieku, znajduje się przy ul. Szpitalnej.

Piwnice zamkowe z XVIII wieku przy ulicy Płowieckiej 3.

Spichlerz szachulcowy i murowany z XVIII/XIX wieku, przy ulicy Piłsudskiego 25.

Cmentarz żydowski - został oficjalnie otwarty e 1823 roku, znajdował się 2 km na południe od miasta, w okolicach ulicy Połczyńskiej. Został zniszczony w roku 1938; zniknęła z niego duża część nagrobków. Dwie odnalezione na jego terenie macewy znalazły się w Muzeum Okręgowym w Koszalinie. W 2009 roku na obszarze cmentarza postawiono tablicę pamiątkową, jednak w roku 2012 zniknęła ona w niejasnych okolicznościach.

Pomniki

• Pomnik Orła Białego

• Pomnik strajku w zakładach UNITRA-UNITECH

• Pomnik upamiętniający ofiary represji komunistycznych

• Pomnik upamiętniający 700 lat praw miejskich

• Tablica upamiętniająca elektryfikacje kolei

• Tablica upamiętniająca funkcjonariusza MO kpr. Józefa Haliniaka

• Upamiętnienie funkcjonariuszy UB, MO i członków ORMO

Osoby urodzone w miejscowości

• Dariusz Białkowski (ur. 1970) – kajakarz, dwukrotny brązowy medalista olimpijski;

• Jerzy Satnisław Borowczak (1957) – polityk, poseł na Sejm III kadencji;

• Otto Busse (ur. 1867, zm. 1922) – niemiecki lekarz patolog;

• Maximilian Karl Friedrich Wilhelm Grävell (ur. 1781, zm.1860) – niemiecki prawnik;

• Ludwig Ferdinand Hesse (ur. 1795, zm. 1876)– niemiecki architekt i malarz okresu klasycyzmu;

• Lech M. Jakób – poeta, powieściopisarz, aforysta;

• Aleksander Kwaśniewski (ur. 1954) – polityk, prezydent RP w latach 1995-2005;

• Hans Martin Schaller (ur. 1923, zm. 2005) – niemiecki historyk;

• Dariusz Szubert (ur.1970) – były piłkarz polskiej reprezentacji;

• Joachim Utech (ur. 1889, zm. 1960) – rzeźbiarz niemiecki;

• Andrzej Wasilewicz (ur. 1951) – aktor, reżyser; związany z Teatrem Powszechnym w Warszawie.

Osoby związane z miejscowością

• Erika Fuchs (ur. 1906, zm.2005) – niemiecka tłumaczka;

• Josquinus ab Holtzen (zm. 1657) – kompozytor niemiecki okresu baroku;

• Leon Mroczkiewicz (ur.1900, zm. 1971) – leśnik, profesor;

• Czesław Niemen (ur. 1939, zm.2004) – polski muzyk, wokalista, instrumentalista, kompozytor;

• Marcin Jurecki (ur. 1976, zm, 2008) – polski zapaśnik, reprezentant Polski w stylu wolnym.

Bibliografia

• Białecki T., Herby miast Pomorza Zachodniego, Szczecin 1991.

• Chludziński A., Toponimia powiatu białogardzkiego, Pruszcz gdański, 2008.

• Informator Zachodniopomorskiego Oddziału NFZ 2012/2013, Zachodniopomorski Oddział Wojewódzki NFZ.

• Piotrowski A., Powiat białogardzki. Zeszyt krajoznawczo-metodyczny,Szczecin 2010.

• Przewodnik turystyczno-krajoznawczy po Ziemi Białogardzkiej, pod red. A. Świrko, Białogard 2002.

Linki zewnętrzne

• Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego - http://www.wzp.pl/

• Miasto Białogard. Miejski Portal Informacyjny - http://www.bialogard.info/index.php

• Bank Danych Lokalnych GUS - http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks

• Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna - http://www.kssse.pl/pl/o_strefie/dzialalnosc.html

• Zachodniopomorski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Koszalinie - http://www.zzdw.koszalin.pl/html/home

• Centrum Kultury i Edukacji Europejskiej - http://www.kultura.bialogard.info/index.php?t=2&p=glowna

• Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Białogard - http://bip.bialogard.info/index.php?id=63388

• Diecezja koszalińsko-kołobrzeska - http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/index.php

• Baza artykułów dotycząca Kościoła Chrystusowego w RP - http://www.slowoizycie.pl/dokum.htm#bg

• Białogardzki Ośrodek Sportu i Rekreacji - http://sport.bialogard.info/index.php

• Powiat Białogardzki Online - http://www.powiat-bialogard.pl/

• Portal na1temat - http://na1temat.pl

• Wirtualny Sztetl - http://www.sztetl.org.pl/pl//

Zobacz też

• Rejestr zabytków nieruchomych
• Rejestr zabytków ruchomych
• Rejestr zabytków archeologicznych
• Kino Centrum
• Chór Belcanto
• Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Białogardzie
• Parafia narodzenia Najświętszej Maryi Panny
• Parafia św. Jadwigi
• Kościól Nowoapostolski

Autor opracowania: Agata Jankowska