Chrzcielnica z Lubiany
| Czasza chrzcielnicy z Lubiany | |||
| |||
| Autor | warsztat gotlandzki | ||
| Lokalizacja | Muzeum Narodowe w Szczecinie, Wały Chrobrego 3, wystawa czasowa Magazyn Sztuki Dawnej, nr inw.: MNS/Szt/195 | ||
| Data powstania | ok. 1300–1375 r. | ||
| Materiał | wapień gotlandzki wys. 29, śr. 62 cm | ||
| Wymiary | {{{wymiary}}} | ||
Chrzcielnica z Lubiany – kamienna gotlandzka chrzcielnica z ok. 1300–1375 r.,[1] zachowana w formie czaszy dekorowanej płaskorzeźbionymi przedstawieniami smoków; pochodzi z kościoła w Lubianie(niem. Alt Libbehne), w powiecie choszczeńskim.
Opis
Romańska chrzcielnica z Lubiany typu kielichowego, niegdyś zapewne dwuczęściowa (ew. trzyczęściowa; stopa ośmioboczna lub okrągła). Zachowała się w formie dziesięciobocznej płaskorzeźbionej niskiej czaszy. Jej boki dekorowane są przedstawieniami smoków, oddzielonymi stylizowanymi kwiatami lilii (palmetami) na narożach, pomiędzy które wpisane są fragmenty trójkątnego fryzu.
Charakterystyka
Chrzcielnice typu kielichowego były popularne zwłaszcza w rejonie północnej Europy od XII wieku.[2] Forma nawiązująca do kielicha mszalnego podkreśla ideowy związek sakramentu chrztu i Eucharystii. Smok obecny w dekoracji chrzcielnicy – motyw typowy dla sztuki romańskiej - w programie chrzcielnic symbolizuje szatana, który stanowi stałe zagrożenie dla duszy człowieka.[3] Chrzcielnica z Lubiany[4] wraz z chrzcielnicą z Wrzosowa stanowią typowe dzieła wykonywane na Gotlandii. Wyspa od połowy XII w. była największym ośrodkiem kamieniarsko-rzeźbiarskim w północnej Europie. Obiekty masowo tam produkowane, o różnorodnej formie i programie dekoracyjnym, były eksportowane na tereny całego basenu Morza Bałtyckiego.[5] Dekoracja chrzcielnic w postaci fantastycznych zwierząt i masek była charakterystyczna zwłaszcza dla chrzcielnic powstałych w drugiej połowie XIV wieku. Annemarie Mehnert zalicza egzemplarz z Lubiany do typu „Fröjel” - chrzcielnic o wielobocznej czaszy dekorowanej motywem smoków.[6] Wzorcowy przykład pochodzi z kościoła w Fröjel na Gotlandii, z ok. 1300 r.[7] Kolejnym przykładem tej grupy z jest chrzcielnica w kościele św. Mikołaja w Grudziądzu.
Historia
Pochodzi z kościoła z Lubiany (niem. Alt Libbehne), w powiecie choszczeńskim. Nowożytny kościół, który zbudowano w miejscu średniowiecznej świątyni (zniszczonej w czasie wojny trzydziestoletniej), rozebrano w latach 1955-1957.[8] Obecnie chrzcielnica znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Przypisy
- ↑ Kuczyńska, Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 27.
- ↑ Kuczyńska, Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 8
- ↑ Kuczyńska, Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 10–12.
- ↑ Krzymuska-Fafius, Zofia, Plastyka gotycka na Pomorzu Zachodnim. Katalog zbiorów. Szczecin 1962, kat. 6, s. 32–33.
- ↑ Wardzyński, Michał, Import kamieni i dzieł rzeźby z Gotlandii i Olandii do Rzeczypospolitej (od XIII do 2. połowy XVIII wieku), „Porta Aurea” 2010, t. 9, s. 51–53. W: academia.edu [online]. [Przeglądany 30 listopada 2017].
- ↑ Mehnert, Annemarie, MittelalterlicheTaufsteine in Vorpommern, Greiswald 1934., s. 39–41.
- ↑ Chrzcielnica z kościoła w Fröjel. W: Wikiwand [online]. [Przeglądany 30 listopada 2017].
- ↑ Lubiana. W: Wikipedia. Wolna encyklopedia [online]. [Przeglądany 30 listopada 2017].
Bibliografia
- Krzymuska-Fafius Zofia, Plastyka gotycka na Pomorzu Zachodnim. Katalog zbiorów. Szczecin 1962, s. 32–33, kat. 6.
- Kuczyńska Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 5–79.
- Mehnert Annemarie, Mittelalterliche Taufsteine in Vorpommern, Greifswald 1934.
- Wardzyński Michał, Import kamieni i dzieł rzeźby z Gotlandii i Olandii do Rzeczypospolitej (od XIII do 2. połowy XVIII wieku), „Porta Aurea” 2010, t. 9, s. 45–119. W: Academia.edu[online]. [Przeglądany 30 listopada 2017].
Linki zewnętrzne
