Gmina Bierzwnik
Gmina Bierzwnik | |||
| |||
Powiat | choszczeński | ||
Rodzaj gminy | wiejska | ||
Liczba sołectw | 16[1] | ||
Liczba miejscowości | 44[2] | ||
Strona internetowa miejscowości. |
Gmina Bierzwnik – gmina wiejska w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim. Siedzibą gminy jest wieś Bierzwnik.
W latach 1975-1998 gmina wchodziła w skład województwa gorzowskiego.
Geografia
Gmina Bierzwnik leży w obrębie dwóch mezoregionów: Pojezierza Dobiegniewskiego oraz Równiny Drawskiej[3].
Na obszarze gminy znajduje się wiele jezior wytopiskowych oraz rozległe kompleksy leśne. Gmina usytuowana jest w zlewni Drawy na pograniczu trzech dużych jednostek geologiczno – strukturalnych: monokliny przedsudeckiej, niecki szczecińskiej i niecki pomorskiej. Cały obszar gminy pokryty jest utworami kredy, glin zwałowych i osadami zlodowaceń. Wzdłuż zachodniej granicy gminy leżą najwyżej położone pagórki moren czołowych. W okolicy Zieleniewa znajduje się najwyższy pagór morenowy osiągający wysokość 110,2 m n.p.m. i występują największe różnice wysokości względnych dochodzące do 33 m. Rzeźba moreny czołowej występuje również w rejonie Pławna i Górzna. Pagórki w rejonie Pławna osiągają wysokości 80 – 90 m n.p.m. Najwyżej wzniesiony jest punkt 90,6 m n.p.m położony pomiędzy Pławnem a Malczewem. W rejonie Górzna łańcuch moren podnosi się ponownie do wysokości 101,4 m n.p.m. Równiny sandrowe w północnej części gminy leżą na wysokości około 80 m n.p.m. Na skrajach rynien glacjalnych i obniżeń wytopiskowych występują różnice wysokości względnych do około 10 m. Wysoczyzny morenowe Kolska leżą na wysokościach 70 – 90 m n.p.m, natomiast wysoczyzna Klasztornego na wysokości 60 – 70 m n.p.m. Najwyżej wyniesiony do 82,7 m n.p.m. jest w tym rejonie oz (forma rzeźby terenu). Najniżej w gminie położone są tereny w zastoisku rzeki Koczynki, gdzie koło Jagliska leżą na 66,5 m n.p.m oraz koło Klasztornego na wysokości 66,6 m n.p.m. Charakterystyczne dla terenu gminy są również ciągi jezior ułożone w dnach rynien. Wśród nich: rynna zieleniewska (moczelska) ciągnąca się od Zieleniewa, przez Łasko do Moczeli, rynna Koczynki, biegnąca na terenie gminy od jeziora Kosino wzdłuż rzeki Koczynki, a będącą przedłużeniem rynny jezior choszczeńskich i bierzwnickich, rynna jeziora Bierzwnik, rynna jeziora Górzno i Ogardnej, przechodząca w rynnę jeziora Osiek[4].
Położenie
Gmina wiejska Bierzwnik położona jest w powiecie choszczeńskim, w południowej części województwa zachodniopomorskiego. Sąsiaduje z gminami Choszczno, Drawno i Krzęcin wchodzącymi w skład powiatu choszczeńskiego oraz z gminami Dobiegniew i Strzelce Krajeńskie leżącymi w powiecie strzelecko-drezdeneckim w województwie lubuskim.
Powierzchnia gminy wynosi 240 km2, co stanowi 18,1 % powierzchni powiatu choszczeńskiego[5].
Przez teren gminy przebiega droga wojewódzka nr 160, łącząca się z droga krajową nr 22 (Gorzów – Gdańsk) i drogą krajową nr 10 (Szczecin – Bydgoszcz) oraz linia kolejowa Szczecin – Poznań.
Gmina w 51,3% jest pokryta lasami a 35,5% powierzchni stanowią użytki rolne[6].
Klimat
Gmina Bierzwnik leży w strefie klimatu umiarkowanego o wpływie klimatu morskiego i oceanicznego. Na terenie gminy klimat kształtowany jest pod wpływem okolicznych jezior i lasów. Wśród panujących na tym obszarze warunków klimatycznych należy wymienić następujące parametry meteorologiczne[7]:
- - częstotliwość i prędkość wiatrów jest mniejsza niż w innych regionach;
- - mniejsza roczna suma opadów atmosferycznych, w granicach 550-650 mm;
- - okres wegetacyjny trwa średnio 210-215 dni;
- - średnia temperatura w okresie wegetacyjnym wynosi +12,4 ºC;
- - średnia temperatura w okresie maj - lipiec wynosi +14,9 ºC;
- - pokrywa śnieżna zalega średnio 40 dni;
- - pogoda umiarkowanie ciepła z dużym zachmurzeniem występuje średnio 50 dni w roku;
- - pogoda chłodna i deszczowa występuje średnio 26 dni w roku;
- - pogoda bardzo ciepła i słoneczna występuje średnio 11 dni w roku.
Obiekty fizjograficzne
Gmina Bierzwnik charakteryzuje się szczególnie zróżnicowanym obszarem pod względem przyrodniczym. Na terenie gminy występują 42 jeziora, z których największe to[8]:
- Wielkie Wyrwy o powierzchni 221,78 ha,
- Bierzwnik o powierzchni 202,93 ha,
- Smolary o powierzchni 86,18 ha,
- Piaski o powierzchni 72,56 ha.
Powyższe jeziora cechuje duża przejrzystość wody, piaszczyste i twarde dno oraz wąski pas szuwarów.
Sieć wodną w gminie uzupełniają cieki o mniejszym znaczeniu: rzeki – Koczynka, Ogardna, strumienie – Strumienno, Płoszkowo oraz kanały - Niesobia, Breń, Słowin, Jaglisko[9].
Do wzniesień pochodzenia polodowcowego na terenie gminy należą[10]:
- Dłużec – pagórki (81-83 m), 0,5 km od Klasztornego
- Koło – góra (106,5 m), w odległości 0,5 km od Górzna
- Kurza – góra (80,3 m), w odległości 1,5 km od Słowina
- Lisia Góra – góra (85,3 m), w okolicy Słowina
- Otawa – wzgórze (80,2 m), w odległości 1 km od Górzna
- Pałąk – wzgórze zalesione (85 m), 1,5 km od Brenia
- Wietrzyca – wzgórze (88 m), w odległości 1 km od Kolska
Przyroda
Do obszarów i obiektów wyjątkowo cennych pod względem przyrodniczym należą:
- Drawieński Park Narodowy[11] - powierzchnia całkowita 11 390,44 ha, w tym 72 ha na północno-wschodnim skrawku gminy Bierzwnik, otulina o dużych walorach krajobrazowych rozciąga się wokół jezior Piaski i Rokiet. Park jest położony w centrum olbrzymiego kompleksu leśnego Puszczy Drawskiej, odznacza się bogactwem występujących tu typów ekosystemów. Większa część lasów Parku ma charakter półnaturalny. Do siedlisk naturalnych należą ekosystemy wodne rzek i jezior oraz torfowiska.
- Rezerwat przyrody „Łasko”[12] obejmuje powierzchnię 16,95 ha. Jest położony na wyspie jeziora Wielkie Wyrwy na zachód od Łaska i porośnięty 150–letnim lasem bukowo–sosnowym. Stanowi rezerwat faunistyczny dający schronienie dla kolonii czapli siwej.
- Rezerwat przyrody „Wyspa na jeziorze Bierzwnik”[13] o powierzchni 1,13 ha, wyspa w kształcie wrzeciona wyniesionego ponad lustro wody na 5–8 metrów, bez trzcin, na której występują rzadko spotykana kłoć wiechowata, starodrzewie sosnowo-dębowe, liczne okazy lip i buków.
- Rezerwat przyrody „Źródlisko Skrzypowe”[14] to rezerwat florystyczny, leży nad rzeką Koczynką łączącej jeziora Starzyce i Wielgie przy południowo-wschodniej granicy gminy. Zajmuje powierzchnię 1,05 ha. W podmokłym lesie występują stanowiska skrzypu olbrzymiego o wysokości 1,5 – 2 m nadające mu podgórski charakter, co jest nietypowe dla lasów nizinnych.
- Rezerwat przyrody „Torfowisko Konotop” wraz z otuliną[15], to rezerwat położony w Nadleśnictwie Drawno i Bierzwnik o całkowitej powierzchni 65,85 ha, w tym na terenie gminy znajduje się 24,93 ha. Obszar należy do jednego z najlepiej zachowanych pojeziernych torfowisk Pomorza Zachodniego. Występują tu gatunki flory i fauny zaliczane do gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich. Z flory należy wymienić m.in.: trzy gatunki rosiczek, turzycę strunową, fiołka torfowego, kruszczyka błotnego, żurawinę drobnoowocową, bażynę czarną, turzycę bagienną; z fauny: brodźca samotnego, żurawia, żmiję zygzakowatą.
- Obszar Chronionego Krajobrazu „F-Bierzwnik”[16]zajmuje tereny leśne o powierzchni 28500 ha położone na terenie gmin Bierzwnik, Choszczno, Krzęcin i Drawno. O walorach krajobrazowych decydują liczne jeziora, bogata rzeźba rynien glacjalnych, śródleśne torfowiska z bujną roślinnością i łąki.
- Specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) Natura 2000:
- - Uroczyska Puszczy Drawskiej (PLH320046)
- - Lasy Bierzwnickie (PLH320044)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) Natura 2000[17]:
- - Lasy Puszczy nad Drawą (PLB320016)
- Użytki ekologiczne[18]:
- - „Graniczne Bagno”
- - „Jeziora Pławne”
- - „Bagno Ramka”
- - „Łąka śródpolna nad jez. Starzyce”
- - „Myśliwskie Bagno”
- - „Linkowo”
- - „Parszywe Bagno II”
Ponadto na terenie gminy istnieje kilkanaście obiektów uznanych za pomniki przyrody. Są to[19]:
- - dąb szypułkowy w Chłopowie
- - grupa złożona z 2 drzew lipy drobnolistnej w Pławienku
- - 2 dęby szypułkowe w Kolsku
- - 2 dęby szypułkowe w Bierzwniku, w parku wiejskim
- - dąb szypułkowy w Breniu
- - 2 klony zwyczajne w Bierzwniku, w parku wiejskim
- - buk zwyczajny w Bierzwniku, w parku wiejskim
- - 2 modrzewie europejskie w Bierzwniku, w parku wiejskim
- - świerk pospolity w Bierzwniku, w parku wiejskim
- - lipa drobnolistna w Klasztornej, w parku wiejskim
- - modrzew polski, grunty wsi Zieleniewo – Kozłów
- - miłorząb dwuklapowy, leśniczówka Kruczaj - Grabowo
- - 2 dęby szypułkowe Nadleśnictwo Bierzwnik obręb Wygon
- - dąb czerwony Zakręt – wieś Podlesie
- - 2 dęby szypułkowe Nadleśnictwo Bierzwnik obręb Bierzwnik
Historia
Bierzwnik powstał w czasach średniowiecza na Ziemi Strzeleckiej, w oparciu o fundację klasztoru cysterskiego założonego w 1286 roku. Przez wiele lat stanowił największe opactwo cysterskie w Nowej Marchii. W 1323 roku Nowa Marchia została nadana Ludwikowi Starszemu. Nowy władca stopniowo wypierał z Nowej Marchii książąt pomorskich i sprzymierzonego z nimi króla polskiego Władysława Łokietka. W 1326 roku wojsko polskie dokonało napaści na Brandenburgię, podczas której zniszczeniu uległy klasztory cysterskie w Bierzwniku, Mironicach, Reczu i Pełczycach. W 1347 roku klasztor cystersów doszczętnie spłonął. W związku z tym władca zwolnił wszystkich zubożałych poddanych klasztoru z podatków na wiele lat. W 1352 roku dobra cysterskie ograniczały się już tylko do wsi Klasztorne, części Słowina i Radęcina. W drugiej połowie XIV wieku nastąpił dynamiczny rozwój gospodarki cystersów i klasztor mógł wykupywać zastawione lub sprzedane rycerstwu łany i wsie. W 1402 roku Zakon Krzyżacki kupił Nową Marchię. W okresie jego panowania dobra cysterskie były często niszczone w czasie kolejnych wojen z Polską. W początkach 1454 roku Zakon Krzyżacki sprzedał Nową Marchię elektorowi brandenburskiemu Fryderykowi II. Cystersi zaczęli powoli odzyskiwać utracone posiadłości. W latach 1535-1570 Nową Marchią była odrębnym państwem i władał nią margrabia Jan I Hohenzollern zwany Kostrzyńskim. 26 czerwca 1539 roku margrabia dokonał sekularyzacji klasztoru. W 1546 roku z majątku poklasztornego utworzono Urząd i Domenę Państwową (Amt und Domaine Marienwalde), której krótko pierwszym amtmannem był Valentyn I von Wedel. W 1547 roku amtmannem został Hans von Bornstedt. W 1557 roku zmieniła się dla Bierzwnika przynależność administracyjna, przydzielono go do Powiatu Choszczeńskiego. Zgodnie ze spisem w 1608 roku do Urzędu w Bierzwniku należały wsie: Radęcin, Słowin, Klasztorne, Kolsk, Górzno, Chłopowo, Objezierze, Zieleniewo, Zamęcin, Zatom, Pławno, Rakowo, Osieczno. Do czasów Wojny Trzydziestoletniej (1618-1648) na obszarze Domeny Bierzwnickiej panował spokój. Pola walk i kontrybucje w 1627 roku dotknęły całą Nową Marchię. Dzięki staraniom amtmanna Bernda von Waldowa Domena Bierzwnicka poniosła podczas wojny najmniejsze szkody w powiecie. 21 czerwca 1632 roku w Bierzwniku odbyła się Konferencja Bierzwnicka - spotkanie elektora Jerzego Wilhelma z dwoma posłami: wołogoskim kanclerzem Filipem von Horn i Martinem von Borcke. W roku 1633 Bierzwnik i Lipinkę po raz pierwszy zaznaczono na mapach Brandenburgii i krajów sąsiednich. W 1648 roku zakończyła się Wojna Trzydziestoletnia. Kolejnym zarządcą Domeny Bierzwnickiej został Hans Fryderyk von Oppen. Do 1714 roku w Domenie Bierzwnickiej zniszczeń nie nadrobiły jedynie trzy wioski: Pławno, Radęcin i Zieleniewo. W 1718 roku przeprowadzono kolejny spis w Nowej Marchii. Spis objął cały obszar Powiatu Choszczeńskiego. Wśród opisanych wsi były również posiadłości Domeny w Bierzwniku. Nowe osady w powiecie zaczęły powstawać w XVIII wieku na skutek kolonizacji wewnętrznej prowadzonej przez państwo i właścicieli prywatnych. Zakładano osiedla szklarzy, folwarki, leśniczówki i kolonie. Domena Bierzwnicka jako jedyna w Marchii przynosiła władcom zyski, od XIX wieku dzierżawiły ten obszar różne rody ziemiańskie. Do 1945 roku zdążyła wyrosnąć w okolicy Bierzwnika gęsta sieć osadnicza. Podczas II wojny światowej obszar Powiatu Choszczeńskiego wchodził w skład tzw. Wału Pomorskiego. 22 stycznia 1945 roku ogłoszono ewakuację w Kreis Arnswalde[20][21][22].
Władze polskie utworzyły gminę Bierzwnik po II wojnie światowej[23].
W 1954 roku dokonano przekształcenia gmin w gromady, Bierzwnik stał się jedną z 16 gromad należących do powiatu choszczeńskiego[24].
Strukturę podziału administracyjnego utrzymano do 1 stycznia 1973 r., wtedy zlikwidowano gromady i ponownie wprowadzono gminy. W skład gminy Bierzwnik weszły obszary sołectw: Bierzwnik, Breń, Górzno, Jaglisko, Klasztorne, Kolsk, Płoszkowo, Pławno, Przeczno, Rębusz, Starzyce i Zieleniewo[25].
Zmianom podlegała przynależność wojewódzka gminy. Do roku 1975 gmina Bierzwnik znajdowała się w granicach województwa szczecińskiego, w latach 1975-1998 wchodziła w skład województwa gorzowskiego[26].
Od 1 stycznia 1999 r. należy do województwa zachodniopomorskiego[27].
Gmina Bierzwnik obejmuje dzisiaj niemal cały obszar, który niegdyś posiadał klasztor cysterski.
Gospodarka i infrastruktura
W gminie Bierzwnik według stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku wpisanych do rejestru REGON było 335 podmiotów gospodarczych (bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne), z czego 13 firm działało w sektorze publicznym a 322 w sektorze prywatnym. W ogólnej liczbie działających przedsiębiorstw firmy handlowe stanowią 20,6 %, firmy budowlane 15,5 %, przedsiębiorstwa rolne i leśne 15,2 % a działalność usługowa 6,7 %[28].
Sekcje PKD 2007[29] | Liczba przedsiębiorstw w gminie |
---|---|
Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo | 51 |
Sekcja B – Górnictwo i wydobywanie | 0 |
Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe | 41 |
Sekcja D – Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych | 1 |
Sekcja E – Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją | 5 |
Sekcja F – Budownictwo | 52 |
Sekcja G – Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle | 69 |
Sekcja H – Transport i gospodarka magazynowa | 34 |
Sekcja I – Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi | 5 |
Sekcja J – Informacja i komunikacja | 6 |
Sekcja K – Działalność finansowa i ubezpieczeniowa | 5 |
Sekcja L – Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości | 3 |
Sekcja M – Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna | 5 |
Sekcja N – Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca | 9 |
Sekcja O – Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne | 8 |
Sekcja P – Edukacja | 8 |
Sekcja Q – Opieka zdrowotna i pomoc społeczna | 6 |
Sekcja R – Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją | 6 |
Sekcja S i T – Pozostała działalność usługowa oraz Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby | 21 |
Sekcja U – organizacje i zespoły eksterytorialne | 0 |
Na koniec kwietnia 2013 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych w gminie obejmowała 437 osób, co stanowi wskaźnik bezrobocia na poziomie 14,1 % w stosunku do aktywnych zawodowo mieszkańców powiatu. Wśród bezrobotnych 213 osób to kobiety zamieszkałe na wsi[30].
Rolnictwo
W 2010 roku w gminie funkcjonowało 545 gospodarstw rolnych, w tym 542 to gospodarstwa indywidualne [31]. Powierzchnia użytków rolnych wynosiła łącznie 5459,94 ha, w tym 4994,89 ha przypadało na gospodarstwa indywidualne [32]. Grunty rolne o łącznej powierzchni 3805,40 ha przeznaczono pod zasiewy[33].
Leśnictwo
W obrębie gminy powierzchnia gruntów leśnych wynosi ogółem 12897,1 ha, w tym lasy zajmują 12462,9 ha. Daje to wskaźnik lesistości na poziomie 52,1 %[34]. Grunty leśne podlegają zarządowi Nadleśnictwa Bierzwnik oraz Nadleśnictwa Strzelce Krajeńskie. Na terenie powiatu choszczeńskiego znajduje się siedziba Nadleśnictwa Bierzwnik oraz siedziby dziesięciu z dwunastu podległych mu leśnictw. Wśród nich są: Leśnictwo Bierzwnik, Leśnictwo Górzno, Leśnictwo Chłopowo, Leśnictwo Pluskocin, Leśnictwo Jarosławsko, Leśnictwo Chojnowo, Leśnictwo Sarnopol, Leśnictwo Przeczno, Leśnictwo Łasko i Leśnictwo Wygon. Charakter ochronny drzewostanu należy do jego cech wyróżniających. W większości są to drzewostany i plantacje nasienne oraz drzewa mateczne[35].
Teren Nadleśnictwa Bierzwnik cechuje wysoka atrakcyjność dla uprawiania turystyki. Dla turystów jest dostępnych osiem miejsc biwakowania. Istnieje też trasa ścieżki edukacyjnej wytyczonej wzdłuż linii brzegowej jeziora Bierzwnik i złożonej z dwudziestu przystanków ekologicznych.
Drogi
Drogi krajowe są własnością Skarbu Państwa, drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność samorządu stosownego szczebla[36].
Na terenie gminy przebiega droga wojewódzka Nr 160 (Suchań – Miedzichowo)[37].
Sieć dróg powiatowych w gminie wynosi łącznie 70,643 km[38].
Nr drogi | Nazwa drogi | Drogi zamiejskie (km) |
---|---|---|
2212 Z | Pełczyce – Krzęcin – Rakowo – Zieleniewo | 1.612 |
2222 Z | Recz – Suliszewo – Zieleniewo – Rębusz – Chłopowo – Krzęcin | 11.116 |
2226 Z | Recz – Kiełpino – Brzeziny – Zieleniewo | 4.716 |
2231 Z | St. Klukom – Słonice – Rębusz – Bierzwnik – Kolsk – granica powiatu | 14.930 |
2232 Z | Rakowo – Pławno | 1.616 |
2233 Z | Żółwino – Drawno – Dobiegniew | 2.479 |
2235 Z | Brzeziny – Wygon | 5.763 |
2239 Z | Ostromęcko – Górzno – Strzelce Kraj. | 5.270 |
2240 Z | Płoszkowo – Wygon – Rokitno | 16.078 |
2241 Z | Przeczno – Breń | 2.563 |
2242 Z | Breń – Klasztorne | 4.500 |
Na terenie gminy czynne stacje kolejowe znajdują się w Bierzwniku i Rębuszu[40].
Samorząd
Gmina wiejska Bierzwnik jest wspólnotą samorządową osób mających miejsce zamieszkania na terenie gminy Bierzwnik[41]. Siedzibą władz Gminy jest wieś Bierzwnik. Organami Gminy są Rada Gminy oraz Wójt. Funkcję Wójta gminy Bierzwnik kadencji 2018-2023 sprawuje Aneta Maria Kołuda. W skład Rady Gminy wchodzi piętnastu radnych wybranych przez mieszkańców na 5-letnią kadencję. Przewodniczącym Rady Gminy VI kadencji jest Beata Jadwiga Radiszewicz[42].
Jednostkami pomocniczymi gminy jest 16 sołectw[43]: Bierzwnik, Breń, Górzno, Jaglisko, Klasztorne, Kolsk, Łasko, Pławno, Płoszkowo, Przeczno, Rębusz, Starzyce, Strumienno, Wygon, Zieleniewo, Ostromęcko.
Kultura
Życie kulturalne w gminie Bierzwnik kształtują następujące ośrodki kultury[44]:
- * Gminny Ośrodek Kultury w Bierzwniku wraz ze świetlicami wiejskimi w Breniu, Klasztornem, Kolsku, Łasku, Pławnie;
- * Gminna Biblioteka Publiczna w Bierzwniku wraz z filiami w: Breniu, Klasztornem, Kolsku, Łasku, Pławnie i Zieleniewie.
Ważną rolę dla lokalnej kultury pełnią[45]:
- - Zespół Muzyki Dawnej "Ars Antiqua",
- - Młodzieżowe Koło Filatelistyczne,
- - Klub Poznawaczy.
Do organizowanych imprez cyklicznych należą:
- - Międzynarodowe Targi Wyrobów Klasztornych „3 Dni na Cysterskim Szlaku”,
- - Festiwal Szachowy na Leśnej Polanie im. Romana Szymoniaka,
- - Turniej Piłki Siatkowej w Kolsku,
- - Święto plonów – Dożynki.
W gminie działają również następujące towarzystwa i stowarzyszenia społeczno-kulturalne:
- * Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Miłośników Bierzwnika,
- * Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Pocysterskiego w Bierzwniku (Marienwalde).
Oświata
Na terenie gminy Bierzwnik w roku szkolnym 2011/2012 działały następujące szkoły publiczne[46]:
- Zespół Szkolno-Przedszkolny w Bierzwniku, w skład którego wchodzą:
- - Przedszkole Gminne
- - Szkoła Podstawowa im. ppor. Emilii Gierczak
- - Gimnazjum Publiczne
- Szkoła Podstawowa w Łasku
- Szkoła Podstawowa w Zieleniewie.
Do przedszkola uczęszczało 23 dzieci, w szkołach podstawowych kształciło się 292 dzieci, natomiast w gimnazjum 161 dzieci. W 2011 r. wydatki na oświatę i wychowanie wynosiły 37,2 % wydatków budżetu gminy[47].
Kościoły i związki wyznaniowe
Jedyną wspólnotą religijną na terenie gminy Bierzwnik jest kościół katolicki w obrządku łacińskim. W kościelnej strukturze administracyjnej, teren gminy wchodzi w skład dekanatu Drawno, należącego do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej. Kościoły parafialne z terenu gminy zlokalizowane są w następujących miejscowościach[48]:
- w Bierzwniku - Kościół parafialny p.w. MB Szkaplerznej
- w Breniu - Kościół parafialny p.w. św. Józefa Oblubieńca NMP
- w Zieleniewie - Kościół parafialny p.w. św. Jadwigi Śląskiej
Kościoły filialne znajdują się w miejscowościach: Górzno, Klasztorne, Kolsk, Łask, Pławno[49].
Sport
Na terenie gminy istnieje infrastruktura sportowa złożona z hali sportowej i licznych boisk sportowych umożliwiających uprawianie różnorodnych form aktywności fizycznej[50].
Na obszarze gminy działają kluby sportowe[51]:
- - Młodzieżowy Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Orzeł "’ w Bierzwniku
- - Klub Sportowy "Tęcza" w Kolsku
- - Ludowo-Uczniowski Klub Sportowy „ARABESKA” w Pławnie
- - Ludowo-Parafialny Uczniowski Klub Sportowy „Wiktoria” w Zieleniewie
- - Uczniowski Klub Sportowy „ISKRA" w Łasku
Do cyklicznych imprez sportowych organizowanych na terenie gminy należą:
Turystyka
Walory przyrodniczo – krajobrazowe gminy w postaci licznych atrakcji przyrodniczych, bliskości jezior, zabytków architektury oraz położenie na Szlaku Cysterskim należącym do Europejskiego Szlaku Cystersów, stwarza doskonałe warunki do atrakcyjnego spędzania czasu w lesie i nad wodą oraz do poszukiwań śladów historii. Dla amatorów turystyki pieszej i rowerowej przygotowano [52][53]:
- Ścieżki edukacyjne i rekreacyjne:
- Leśna ścieżka edukacji ekologicznej: leśny parking przy polu namiotowym i kąpielisku Ostromęcko wzdłuż północnego brzegu Jeziora Bierzwnik do leśniczówki Wielkie Buki.
- Ścieżka rekreacyjna wokół jeziora Wygon: Wygon - Brzeziny
- Szlaki piesze i rowerowe:
- - pieszo-rowerowy: Zieleniewo - północny skraj Rynny Zieleniewskiej - Łasko
- - pieszo-rowerowy : Zieleniewo - południowy skraj Rynny Zieleniewskiej - Łasko
- - pieszy : Zieleniewo – Golcza
- - pieszy : wokół jezior Ramka i Chłodnickiego
- - rowerowy : PKP Bierzwnik - Ostromęcko - Wielkie Buki - Rębusz
- - wzdłuż jeziora Starzyce z grodziskiem – zespół pocysterski nad jeziorem Kuchta w Bierzwniku
- Szlaki turystyczne:
- - szlak żółty: Grabowo – Camping Kile-Mile
- - szlak niebieski : Rębusz – jezioro Bierzwnik – pole namiotowe i kąpielisko Ostromęcko - Kolsk- jezioro Osiek (15 km)
- Ścieżka historyczno-przyrodnicza - nad brzegiem jeziora Kuchta, łączy wzgórze klasztorne z parkiem wiejskim nad Koczynką.
- Ścieżka jazdy konnej: stadnina koni Zatom - jezioro Konotop - jezioro Piaski - jezioro Rokiet
Zabytki
Na obszarze gminy Bierzwnik do dzisiejszego dnia zachowały się liczne zabytki architektury[54] - stare folwarki, obiekty sakralne i pałacowe - zespoły parkowe i obiekty archeologiczne[55].
Miejscowość | Obiekt zabytkowy |
---|---|
Bierzwnik | Kościół i klasztor pocysterski z przełomu XIII/XIV wieku |
Bierzwnik | Ruiny browaru – spichlerza z około 1410 roku |
Bierzwnik | Kościół p.w. M.B. Szkaplerznej |
Bierzwnik | Grodzisko wczesnośredniowieczne |
Breń | Kościół św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny z XX wieku |
Górzno | Kościół z XIX wieku |
Klasztorne | Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski - kamienno-ceglany z przełomu XV/XVI wieku |
Kolsk | Chata nr 28 (d.49) |
Zieleniewo | Kościół parafialny p.w. św. Jadwigi Śląskiej |
Demografia
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 30 września 2012 roku, w gminie Bierzwnik zamieszkiwało 4851 osób: 2359 kobiet i 2492 mężczyzn, co stanowi 9,67 % ogólnej liczby mieszkańców powiatu choszczeńskiego[56]. Gęstość zaludnienia na terenie gminy wynosi 20 osób na 1 km2.
W latach 2004-2011 wielkość populacji w gminie przedstawiała się następująco[57]:
Rok | Liczba mieszkańców ogółem |
Kobiety | Mężczyźni |
---|---|---|---|
2004 | 4850 | 2381 | 2469 |
2005 | 4845 | 2368 | 2477 |
2006 | 4795 | 2354 | 2441 |
2007 | 4732 | 2307 | 2425 |
2008 | 4735 | 2298 | 2437 |
2009 | 4722 | 2293 | 2429 |
2010 | 4723 | 2298 | 2425 |
2011 | 4868 | 2368 | 2500 |
System ochrony zdrowia
Świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej na obszarze gminy Bierzwnik udzielane są w dni powszednie, w godz. 8.00 - 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Opieka zdrowotna jest realizowana w gabinecie przychodni - a w przypadkach, gdy jest to medycznie uzasadnione również w domu pacjenta[58]. Na terenie gminy funkcjonują 2 zakłady opieki zdrowotnej, oba umiejscowione w Bierzwniku, gdzie pacjenci są przyjmowani przez lekarzy rodzinnych. W Bierzwniku znajduje się 1 placówka (Punkt Apteczny) zajmująca się sprzedażą leków i innych produktów medycznych.
W 2011 r. wydatki na ochronę zdrowia wynosiły 0,5 % wydatków budżetu gminy [59].
Herb
Herbem Gminy jest znajdująca się w białym polu błękitna tarcza z wielką żółtą literą "B" umieszczoną w górnej jej części, poniżej litery widnieją trzy czerwone ryby o jednej głowie w czerwonej obwódce. Po bokach tarczy dwie gałązki dębu z sześcioma listkami na obydwu. Wzór herbu gminy określa uchwała Nr XXXI/159/94 Rady Gminy w Bierzwniku z dnia 26 maja 1994 r. w sprawie herbu Gminy Bierzwnik[60].
Miejscowości i sołectwa
Sołectwo | Miejscowości należące do sołectwa |
---|---|
Bierzwnik | Bierzwnik, Smędowa |
Breń | Breń , Gajno , Kawno, Kunica |
Górzno | Bożejewko, Chełmienko, Górzno |
Jaglisko | Jaglisko |
Klasztorne | Klasztorne |
Kolsk | Kolsk |
Łasko | Chyże, Łasko |
Pławno | Bukowie, Kłodzin , Pławienko , Pławno, Sojec |
Płoszkowo | Budzice, Kruczaj, Płoszkowo |
Przeczno | Przeczno, Trzebicz |
Rębusz | Grzywna, Kosinek, Przykuna , Rębusz |
Starzyce | Starzyce |
Strumienno | Strumienno |
Wygon | Antoniewko, Piaseczno, Wygon |
Zieleniewo | Czapliska, Dołżyna, Malczewo, Zgorzel, Zdrójno, Zieleniewo |
Ostromęcko | Krzywin, Kołecko, Ostromęcko |
Przypisy
- ↑ Bierzwnik - gmina wiejska. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2012 [online]. [Przeglądany 11 sierpnia 2013]
- ↑ Tamże
- ↑ Kondracki, Jerzy. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 80, ISBN 83-01-13897-1
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla gminy Bierzwnik na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online].[Przeglądany 12 czerwca 2013]
- ↑ Województwo zachodniopomorskie. Podregiony powiaty, gminy. Szczecin, 2012. s. 98. ISSN 1733-103X
- ↑ Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Bierzwnik na lata 2008-2015. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online]. [Przeglądany 29 maja 2013]
- ↑ Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Bierzwnik na lata 2008-2015. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online]. [Przeglądany 16 czerwca 2013]
- ↑ Strategia Rozwoju Gminy Bierzwnik na lata 2008-2020. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online]. [Przeglądany 26 lipca 2013]
- ↑ Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Bierzwnik na lata 2008-2015. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online]. [Przeglądany 9 czerwca 2013]
- ↑ Białecki Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin, 2001. s. 108, 208, 232,249, 328, 330 486. ISBN 83-7141-201-4
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 1990 roku w sprawie utworzenia Drawieńskiego Parku Narodowego. „Dziennik Ustaw” 1990, Nr 26, poz. 151 z późn. zm.
- ↑ Rozporządzenie Nr 7 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 4 lutego 2008 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2008, Nr 20, poz. 365
- ↑ Rozporządzenie Nr 123 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14 listopada 2006 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2006, Nr 114, poz. 2169
- ↑ Rozporządzenie Wojewody Nr 34 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 12 sierpnia 2008 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2008, Nr 73, poz. 1595; Zarządzenie Nr 1/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2009 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2009 r., Nr 5, poz. 187
- ↑ Zarządzenie Nr 4 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2009 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2009, Nr 5, poz. 190
- ↑ Rozporządzenie Nr 12 Wojewody Gorzowskiego z dnia 24 listopada 1998 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Gorzowskiego” 1998, Nr 20, poz. 640
- ↑ Obszary Natura 2000. W: Obszary Natura 2000. [online]. [Przeglądany 16 czerwca 2013]
- ↑ Wykaz istniejących użytków ekologicznych. W: Geoprzyroda.pl. [online]. [Przeglądany 13 czerwca 2013]
- ↑ Wykaz istniejących pomników przyrody. W: Geoprzyroda.pl. [online]. [Przeglądany 13 czerwca 2013]
- ↑ Brzustowicz Grzegorz Jacek. Z przeszłości Domeny Państwowej w Bierzwniku od XVI do XX wieku. Choszczno, 2001. s. 41-42, 59. ISBN83-915551-0-0
- ↑ Brzustowicz Grzegorz Jacek. Cystersi z Lasu Świętej Marii i Domena Państwowa w Bierzwniku (1286-1945). Choszczno, 2004. s. 46-62. ISBN 83-919680-0-6
- ↑ Z kart historii. W: Gmina Bierzwnik. [online]. [Przeglądany 8 sierpnia 2013]
- ↑ Obwieszczenie Wojewody Szczecińskiego z dnia 18 listopada 1946 roku o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości, położonych w powiecie Choszczeńskim. „Szczeciński Dziennik Wojewódzki” 1946, nr 14, poz. 87
- ↑ Ogłoszenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 2 czerwca 1958 r. w sprawie ogłoszenia podziału administracyjnego województwa szczecińskiego. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie” 1958, nr 7, poz. 30
- ↑ Uchwała Nr XV/116/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z 7 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie szczecińskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie” 1972, nr 15, poz. 111
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. W: Internetowy System Aktów Prawnych. [online]. [Przeglądany 15 lipca 2013]
- ↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. W: Internetowy System Aktów Prawnych. [online]. [Przeglądany 28 czerwca 2013]
- ↑ Portret terytorialny. W: Bank Danych Lokalnych. [online]. [Przeglądany 26 czerwca 2013]
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). „Dziennik Ustaw” 2007, Nr 251, poz. 1885 oraz „Dziennik Ustaw” 2009 r. Nr 59, poz. 489
- ↑ Statystyka W: Powiatowy Urząd Pracy w Choszcznie. [online]. [Przeglądany 26 czerwca 2013]
- ↑ Gospodarstwa rolne według grup obszarowych użytków rolnych W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 28 czerwca 2013]
- ↑ Powierzchnia gospodarstw rolnych według grup obszarowych użytków rolnych W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 28 czerwca 2013]
- ↑ Użytkowanie gruntów W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 28 czerwca 2013]
- ↑ Województwo Zachodniopomorskie. Podregiony, powiaty, gminy. Szczecin: Urząd Statystyczny w Szczecinie, 2012, s. 209. ISSN 1733-103X
- ↑ Lasy powiatu choszczeńskiego. W: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. [online]. [Przeglądany 17 lipca 2013]
- ↑ Podział dróg publicznych. W: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. [online]. [Przeglądany 3 lipca 2013]
- ↑ Zarządzenie Nr 74 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 2 grudnia 2008 r. w sprawie nadania numerów drogom krajowym. „Dziennik Urzędowy Ministra Infrastruktury” 2008, Nr 15, poz. 79
- ↑ Wykaz dróg powiatowych W: Biuletyn Informacji Publicznej Powiatowy Zarząd Dróg w Choszcznie. [online]. [Przeglądany 6 lipca 2013]
- ↑ Numeracja dróg powiatowych w Województwie zachodniopomorskim W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. [online]. [Przeglądany 6 lipca 2013]
- ↑ Indeks stacji W: Ogólnopolska Baza Kolejowa. [online]. [Przeglądana 8 lipca 2013]
- ↑ Ustawa o samorządzie gminnym W: Internetowy System Aktów Prawnych [online]. [Przeglądany 9 czerwca 2020]
- ↑ Rada Gminy Bierzwnik W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku [online] [Przeglądany 9 kwietnia 2020]
- ↑ Jednostki pomocnicze. W: Biuletyn Informacji Publicznej Gmina Bierzwnik. [online]. [Przeglądany 31 lipca 2013]
- ↑ Placówki kultury i stowarzyszenia społeczno-kulturalne W: Powiat choszczeński wita. [online]. [Przeglądany 11 lipca 2013]
- ↑ Kultura. W: Gmina Bierzwnik. [online]. [Przeglądany 11 lipca 2013]
- ↑ Wykaz szkół i placówek oświatowych z terenu województwa zachodniopomorskiego. W: Kuratorium Oświaty w Szczecinie. [online]. [Przeglądany 22 maja 2013].
- ↑ Gmina wiejska Bierzwnik. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2012. [online]. [Przeglądany 23 maja 2013]
- ↑ Wspólnoty parafialne. W: Archidiecezja Szczecińsko-Kamieńska. [online]. [Przeglądany 10 kwietnia 2020]
- ↑ Wspólnoty. W: Archidiecezja Szczecińsko-Kamieńska. [online]. [Przeglądany 10 kwietnia 2020]
- ↑ Strategia Rozwoju Turystyki Powiatu Choszczeńskiego na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2020. W: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwo Powiatowe w Choszcznie. [online]. [Przeglądany 9 lipca 2013]
- ↑ Wykaz klubów sportowych działających na terenie powiatu choszczeńskiego W: Powiat choszczeński wita. [online]. [Przeglądany 9 lipca 2013]
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierzwnik na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019. W: Biuletyn Informacji Publicznej Gmina Bierzwnik. [online]. [Przegladany 30 lipca 2013]
- ↑ Szlaki turystyczne. W: Gmina Bierzwnik. [online]. [Przeglądany 19 lipca 2013]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych województwa z wyłączeniem zabytków archeologicznych w powiatach. W: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie]. [online]. [Przeglądany 20 czerwca 2013]
- ↑ Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla powiatu choszczeńskiego na lata 2004 -2007 z perspektywą na lata 2008 – 2011. W: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwo Powiatowe w Choszcznie.[online]. [Przeglądany 20 czerwca 2013]
- ↑ Stan, ruch naturalny i wędrówkowy ludności w III kwartale. W: GUS Baza Demografia. [online]. [Przeglądany 21 maja 2013]
- ↑ Województwo zachodniopomorskie. Podregiony, powiaty, gminy. Szczecin: Główny Urząd Statystyczny, 2005 - 2012. ISSN 1733-103X
- ↑ Dla pacjenta. W: Narodowy Fundusz Zdrowia Zachodniopomorski Odział Wojewódzki w Szczecinie. [online]. [Przeglądany 24 maja 2013]
- ↑ Gmina wiejska Bierzwnik. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2012. [online]. [Przeglądany 25 maja 2013]]
- ↑ Uchwała Nr XXIX/226/09 Rady Gminy Bierzwnik z dnia 18 grudnia 2009 r. w sprawie przyjęcia Statutu Gminy Bierzwnik W: Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie [online]. [Przeglądany 2 lipca 2013]
- ↑ Jednostki pomocnicze. W: Biuletyn Informacji Publicznej Gmina Bierzwnik. [online]. [Przeglądany 31 lipca 2013]
Bibliografia
- Białecki Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2001. ISBN 8371412014
- Brzustowicz, Grzegorz Jacek. Cystersi z Lasu Świętej Marii i Domena Państwowa w Bierzwniku (1286-1945). Choszczno: ASz - Artur Szuba,, 2004. ISBN 8391968006
- Brzustowicz, Grzegorz Jacek. Z przeszłości domeny państwowej w Bierzwniku od XVI do XX wieku. Choszczno: ASz - Artur Szuba, , 2001. ISBN 8391555100
- Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Bierzwnik na lata 2008-2015. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online]. [Przeglądany 29 maja 2013]
- Kondracki, Jerzy. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 8301138971
- Obwieszczenie Wojewody Szczecińskiego z dnia 18 listopada 1946 roku o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości, położonych w powiecie Choszczeńskim. „Szczeciński Dziennik Wojewódzki” 1946, Nr 14, poz. 87
- Ogłoszenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 2 czerwca 1958 r. w sprawie ogłoszenia podziału administracyjnego województwa szczecińskiego. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie” 1958, Nr 7, poz. 30
- Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Choszczeńskiego na lata 2004 -2007 z perspektywą na lata 2008 – 2011. W: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwo Powiatowe w Choszcznie.[online]. [Przeglądany 20 czerwca 2013]
- Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierzwnik na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019. W: Biuletyn Informacji Publicznej Gmina Bierzwnik. [online]. [Przegladany 30 lipca 2013]
- Rozporządzenie Nr 12 Wojewody Gorzowskiego z dnia 24 listopada 1998 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Gorzowskiego” 1998, Nr 20, poz. 640
- Rozporządzenie Nr 7 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 4 lutego 2008 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2008, Nr 20, poz. 365
- Rozporządzenie Nr 34 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 12 sierpnia 2008 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2008, Nr 73, poz. 1595;
- Rozporządzenie Nr 123 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14 listopada 2006 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2006, Nr 114, poz. 2169
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 1990 roku w sprawie utworzenia Drawieńskiego Parku Narodowego. „Dziennik Ustaw” 1990, Nr 26, poz. 151 z późn. zm.
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. „Dziennik Ustaw” 1975, Nr 17, poz. 92
- Strategia Rozwoju Gminy Bierzwnik na lata 2008-2020. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy w Bierzwniku. [online]. [Przeglądany 26 lipca 2013]
- Strategia Rozwoju Turystyki Powiatu Choszczeńskiego na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2020. W: Biuletyn Informacji Publicznej Starostwo Powiatowe w Choszcznie. [online]. [Przeglądany 9 lipca 2013]
- Uchwała Nr XV/116/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z 7 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie szczecińskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie” 1972, Nr 15, poz. 111
- Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. „Dziennik Ustaw” 1998, Nr 96, poz. 603
- Województwo zachodniopomorskie. Podregiony, powiaty, gminy. Szczecin: Urząd Statystyczny w Szczecinie, 2005 - 2012. ISSN 1733-103X
- Zarządzenie Nr 74 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 2 grudnia 2008 r. w sprawie nadania numerów drogom krajowym. „Dziennik Urzędowy Ministra Infrastruktury” 2008, Nr 15, poz. 79
- Zarządzenie Nr 1/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2009 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2009 r., Nr 5, poz. 187
- Zarządzenie Nr 4 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2009 r. „Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego” 2009, Nr 5, poz. 190
Linki zewnętrzne
- Starostwo Powiatowe w Choszcznie
- Bank Danych Lokalnych
- Powiatowy Urząd Pracy w Choszcznie
- Kuratorium Oświaty w Szczecinie
- Archidiecezja Szczecińsko-Kamieńska
- Regionalne Towarzystwo Historyczne Ziemi Choszczeńskiej
- Nadleśnictwo Bierzwnik
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie
- Gminny Ośrodek Kultury w Bierzwniku
- Szlak Cysterski w Polsce
- Urząd Statystyczny w Szczecinie
- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Szczecin
Zobacz też
|
|