Krystyna Bigelmajer
| Krystyna Bigelmajer | |||
| aktorka | |||
| |||
| Data urodzenia | 10 października 1938 | ||
| Miejsce urodzenia | Warszawa | ||
| Data śmierci | 28 sierpnia 1997 | ||
| Miejsce śmierci | Wrocław | ||
Krystyna Bigelmajer (1938-1997) – aktorka
Życiorys
Krystyna Bigelmajer urodziła się 10 października 1938 roku w Warszawie. Jej rodzicami byli Stefan Bigelmajer, współzałożyciel Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Warta”, i Waleria z Kulikowskich.
W trakcie studiów na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie zagrała Gospodynię w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reż. Jana Kreczmara i Reny Tomaszewskiej (1958) i podwójną role Olgi i Anfisy w Trzech siostrachAntoniego Czechowa w reż. Zofii Małynicz i Haliny Drochockiej (1959).
Po ukończeniu studiów w 1959 roku została zaangażowana do białostockiego Teatru im. Aleksandra Węgierki. W sierpniu tego roku zagrała Majkę w Takiej miłości Pavla Kohouta, jednak za jej debiut na białostockiej scenie uważa się rolę Rozyny w Cyruliku Sewilskim Beaumarchais'go w reż. Zbigniewa Sawana. W Białymstoku zagrała także w przedstawieniu Wojny trojańskiej nie będzie Jeana Giraudoux i w Tryptyku dramatycznym. Z przyszłości Mari Konopnickiej. Oba spektakle również w reż. Zbigniewa Sawana. W sez. 1960/61 grała w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Ponownie wystąpiła w Takiej miłości Pavla Kohouta, tym razem w roli Lidy Matysówny. Rolą tą zwróciła uwagę krytyka Bogdana Bąka, który na łamach miesięcznika „Odra” 49/1960 pisał: Wiele dobrego trzeba by powiedzieć o Krystynie Bigelmajer. Obowiązkiem recenzenta jest wprawdzie obiektywna i chłodna ocena, muszę jednak przyznać, że Bigelmajer podbiła mnie młodzieńczością, świeżością i szczerością przeżycia. Wszystko to kazało nie dostrzegać zrozumiałych u młodej aktorki niedoskonałości warsztatowych. Interesujące kreacje stworzyła również w Igraszkach trafu i miłości Pierre'a de Marivaux (Sylwia), sztuce granej w Jeleniej Górze pod tytułem Gra miłości i przypadku, oraz w Cydzie Pierre'a Corneille'a (Szimena).
W latach 1961-1970 była aktorką Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Stworzyła wiele znakomitych kreacji w repertuarze dramatycznym. Z uwagi na dobre warunki sceniczne, często była obsadzana w rolach amantek. Grywała także role charakterystyczne i komediowe. Współpracowała z Teatrem „13 Muz”. Brała udział w słuchowiskach i audycjach poetyckich, realizowanych w Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie. Występowała także w spektaklach telewizyjnych w ramach Teatru Telewizji Szczecin. Okres szczeciński uchodzi za najlepszy w jej karierze artystycznej.
Po opuszczeniu Szczecina krótko występowała w Teatrze Dramatycznym w Gdyni (1969-1970), a potem w Teatrze Rozmaitości w Krakowie (1970-1971). Tu zagrała m.in. w Akwarium 2 Jerzego Gruzy i Krzysztofa Teodora Toeplitza (była także asystentem reżysera) oraz w Niebo i piekło Prospera Mérimée.
Lata 1971-1974 spędziła w Poznaniu, grając w Teatrze Nowym (1971-1972) i w Teatrze Polskim (1972-1974) w Końcu księgi VI Jerzego Broszkiewicza, Córeczkach pod klucz Henry'ego Fieldinga, Słudze dwóch panów Carlo Goldoniego, Nieznajomej z Sekwany Ödöna von Horvátha, Dobrego człowieka z Seczuanu Bertolta Brechta, Wariatce z Chaillot Jeana Giraudoux.
W Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu (1974-1976) wystąpiła w roli Aliny w Balladynie Juliusza Słowackiego, Szambelanowej w Panu Jowialskim Aleksandra Fredry, Julii w Romulusie Wielkim Friedricha Dürrenmatta.
Od 1976 roku została zaangażowana do Teatru Ziemi Mazowieckiej w Warszawie (1976-1978), a po zmianie nazwy teatru, do Teatru Popularnego (1978-1990). Ważniejsze role z tego okresu to: Aster w Królu w kraju rozkoszy Franciszka Zabłockiego, Księżniczka Celina Sieniawianka w Uciekła mi przepióreczka Stefana Żeromskiego, Pani Dobrójska w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry, Urszula w Dwóch szlachcicach z Werony Williama Shakespeare'a, Eleonora w Tangu Sławomira Mrożka. W wielu spektaklach pełniła funkcję asystenta reżysera.
Podczas stanu wojennego występowała z programami poetyckimi w kościołach Warszawy, Białegostoku i Suchowoli. W wyniku poważnej kontuzji, której doznała w połowie lat 90., wycofała się ze sceny. W latach 1994-1996 podjęła współpracę z Teatrem Powszechnym im. Jana Kochanowskiego w Radomiu, gdzie reżyserowała i zajmowała się pracą nad słowem. Współpracowała także z radomskim Teatrem „Z Potrzeby” (przy Klubie Środowisk Twórczych), gdzie wystawiła Męża i żonę Aleksandra Fredry (1996).
Grała również mniejsze role w filmie. Wystąpiła m.in. w filmach Krzysztofa Zanussiego - Barwy ochronne (1976), Spirala (1978), Constans (1980), Cwał (1995), Opowieści weekendowe (1996), Brat naszego Boga (1997), oraz Krzysztofa Kieślowskiego - Dekalog (1988), Trzy kolory (1993). Ponadto zagrała w serialach Lato leśnych ludzi (1984), Zmiennicy (1986), Mistrz i Małgorzata (1988).
Dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był krytyk muzyczny Bogdan M. Jankowski (ślub 1960), drugim Jarosław Szymkiewicz, krytyk literacki i teatralny, dziennikarz (ślub 1985).
Zmarła 28 sierpnia 1997 roku we Wrocławiu. Została pochowana na Cmentarzu Służewieckim przy ul. Fosa 17 w Warszawie (kw. IIA-18).
Działalność artystyczna (Szczecin)
Teatr
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Forma twórczości | Rola | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Powrót posła | Julian Ursyn Niemcewicz | Andrzej Dobrowolski | obsada aktorska | Agatka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 1 lutego 1962 |
| Odwety | Leon Kruczkowski | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Matylda | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 3 lutego 1962 |
| Idiotka | Marcel Achard | Irena Grywińska-Adwentowicz | obsada aktorska | Józefa Lanthenay | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 kwietnia 1962 |
| Damy i huzary | Aleksander Fredro | Józef Gruda | obsada aktorska | Fruzia | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 6 czerwca 1962 |
| Maison de France | Bohdan Drozdowski | Ryszard Sobolewski | obsada aktorska | Katarzyna | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 stycznia 1963 |
| Czarowna noc; Zabawa (jednoaktówki) | Sławomir Mrożek | Jan Zdrojewski | obsada aktorska | Teatr Propozycji Klubu „13 Muz” | 8 kwietnia 1963 | |
| Hamlet | William Shakespeare | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Ofelia | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 19 kwietnia 1963 |
| Zawisza Czarny | Juliusz Słowacki | Andrzej Witkowski | obsada aktorska | Lirenka, służąca Laury | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 sierpnia 1963 |
| Koledzy | Wasilij Aksionow, Jurij Stabawoj | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Inna, studentka Konserwatorium Muzycznego | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 6 listopada 1963 |
| Erotyki i jazz (z cyklu: Przy kominku) | Małgorzata Hillar | recytacje | Klub „13 Muz” | 26 listopada 1963 | ||
| Król umiera, czyli ceremonie | Eugène Ionesco | Janusz Marzec | obsada aktorska | Teatr „13 Muz" | 13 stycznia 1964 | |
| Igraszki z diabłem | Jan Drda | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Kasia | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 24 stycznia 1964 |
| Makbet | William Shakespeare | Maryna Broniewska | obsada aktorska | Lady Makduf | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 25 marca 1964 |
| Heloiza i Abelard | Roger Vailland | Zdzisław Krauze | obsada aktorska | Heloiza | Teatr Krypta | 4 maja 1964 |
| Mąż i żona | Aleksander Fredro | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Elwira | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 7 października 1964 |
| Ifigenia w Taurydzie | Wolfgang Goethe | Janusz Marzec | obsada aktorska | Ifigenia | Teatr „13 Muz” | 26 października 1964 |
| Nosorożec | Eugène Ionesco | Maryna Broniewska | obsada aktorska | Daisy | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 19 grudnia 1964 |
| Moralność pani Dulskiej | Gabriela Zapolska | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Hesia Dulska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 19 lutego 1965 |
| Język poezji - spotkanie z Edwardem Balcerzanem | Miron Białoszewski, Stanisław Grochowiak, Zbigniew Herbert, Tymoteusz Karpowicz, Jarosław Marek Rymkiewicz | recytacje | Klub „13 Muz” | 12 marca 1965 | ||
| Wyszedł z domu | Tadeusz Różewicz | Janusz Marzec | obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | maj 1965 | |
| Miłość i gniew | John Osborne | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Helena Charles | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 17 czerwca 1965 |
| Dzieci słońca | Maksym Gorki | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Helena Nikołajewna | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 9 października 1965 |
| Wieczór poetycki poświęcony Heinrichowi Heinemu | Heinrich Heine | Janusz Marzec | recytacje | Klub MPiK | 1 marca 1966 | |
| Dziady | Adam Mickiewicz | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Duch z prawej; Dziewczyna; Dziewica, | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 12 marca 1966 |
| Amerykański ideał | Edward Albee | Janusz Marzec | obsada aktorska | Teatr„13 Muz” | 28 marca 1966 | |
| Mordercy i świadkowie | Tadeusz Polanowski | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Pani Odjo | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 24 czerwca 1966 |
| Otello | William Shakespeare | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Desdemona, córka Brabancja i żona Otella | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 1 października 1966 |
| Zbójcy | Fryderyk Schiller | Edmund Pietryk | obsada aktorska | Amalia von Edelreich | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 3 grudnia 1966 |
| Jesienny ogród | Lillian Hellman | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Zofia Tuckerman | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 17 lutego 1967 |
| Przygoda z Vaterlandem | Leon Kruczkowski | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Pani Y | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 maja 1967 |
| Indyk | Sławomir Mrożek | Janusz Adam Krassowski | obsada aktorska | Laura | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 10 sierpnia 1967 |
| Ryszard III | William Shakespeare | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Lady Anna, wdowa po Edwardzie, księciu Walii, następnie żona króla Ryszarda III | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 29 września 1967 |
| Don Juan | Molière | Tadeusz Byrski | obsada aktorska | Elwira | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 15 marca 1968 |
| Cesarsko-królewski narzeczony | Ludwik Askenazy | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Piekarzowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 4 maja 1968 |
| Chwiejna równowaga | Edward Albee | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Agnieszka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 9 czerwca 1968 |
| Antygona | Sofokles | Marek Okopiński | obsada aktorska | Ismena, siostra Antygony | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 września 1968 |
| Skiz | Gabriela Zapolska | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Muszka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 20 grudnia 1968 |
| Rzecz listopadowa | Ernest Bryll | Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski | obsada aktorska | Dziennikarka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 kwietnia 1969 |
| Nowe Wyzwolenie | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Jowita Pieńkiewicz | obsada aktorska | Zabawnisia | Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Imprez Artystycznych (Klub „13 Muz”) | 26 kwietnia 1969 |
| Henryk IV | William Shakespeare | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Dorota | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 12 czerwca 1969 |
| Król w kraju rozkoszy | Franciszek Zabłocki | Wanda Laskowska | asystent reżysera, obsada aktorska | Ludwila, infantka trebizondzka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 11 września 1969 |
| Maskarada | Jarosław Iwaszkiewicz | Czesław Staszewski | obsada aktorska | Catherine | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 21 listopada 1969 |
| Ordynat Michorowski | Teresa Worono (adaptacja wg Heleny Mniszkówny) | Jowita Pieńkiewicz | obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | 12 stycznia 1970 | |
| Eros i Psyche | Jerzy Żuławski | Maciej Prus | obsada aktorska | Zakonnica | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 28 lutego 1970 |
| Nasz współczesny (montaż literacki) | Teresa Worono (oprac.) na podst. korespondencji Włodzimierza Ilicza Lenina, poezji Włodzimierza Majakowskiego oraz fragm. sztuki Bolszewicy Michaiła Szatrowa | Bohdan Gierszanin i Wacław Ulewicz | obsada aktorska | Woj. Przeds. Imprez Artyst., WDK, Tow. Krzew. Kult. Świeckiej | 15 marca 1970 | |
| Wesele | Stanisław Wyspiański | Józef Gruda | obsada aktorska | Maryna | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 10 maja 1970 |
Na scenie
(fot. Grażyna Wyszomirska)
Krystyna Bigelmajer (Katarzyna) i Zbigniew Roman (Senter) w Maison de France (1963)
Krystyna Bigelmajer (Elwira), Włodzimierz Bednarski (Wacław) i Leopold Matuszczak (Alfred) w Mężu i żonie (1964)
Andrzej Kopiczyński (Berenger) i Krystyna Bigelmajer (Daisy) w Nosorożcu (1964)
Krystyna Bigelmajer (Desdemona) i Andrzej Kopiczyński (Otello) w Otellu (1966)
Krystyna Bigelmajer (Zofia Tuckerman), Zofia Ordyńska (Mary Ellis) i Czesław Rożnowski (Leon) w Jesiennym ogrodzie (1967)
Krystyna Bigelmajer (Ludwila) i Antoni Szubarczyk (Barasz) w Królu w kraju rozkoszy (1969)
Krystyna Bigelmajer (Zabawnisia), Włodzimierz Bednarski (Ryszard III), Ewa Kołogórska (Tatiana) i Danuta Chudzianka (Joanna Wężymordowa) w Nowym Wyzwoleniu (1969) - fot. Anatol Weczer
Radio
| Tytuł | Autor | Reżyseria (adaptacja radiowa) | Rola | Data pierwszej emisji |
|---|---|---|---|---|
| Freja z siedmiu wysp | Joseph Conrad | Juliusz Burski, (Juliusz Burski i Czesław Czerniawski) | obsada aktorska | 6 lipca 1962 |
| Leonce i Lena | Georg Buchner | Juliusz Burski (Juliusz Burski) | obsada aktorska | 17 grudnia 1962 |
| Złoty zegar (z cyklu Teatr Minimum) | Bronisław Słomka | Juliusz Burski | obsada aktorska | 19 stycznia 1963 |
| Biri-biri | Stanisław Mioduszewski | Juliusz Burski | obsada aktorska | 8 grudnia 1964 |
| Latarnik z Out Skarries | Włodzimierz Kaczmarek | Juliusz Burski | obsada aktorska | 3 maja 1966 |
| Pieśni skandynawskie | wiersze różnych autorów | Julia Zyblewska | obsada aktorska | 19 sierpnia 1969 |
| Przyjęcie u Carlstone'a | Wiesław Rogowski | Julia Zyblewska | obsada aktorska | 26 października 1969 |
| Wiosna | Józef Czechowicz, Bolesław Leśmian, Stanisław Piętak, Rainer Maria Rilke, Arthur Rimbaud, Tadeusz Różewicz | Julia Zyblewska | obsada aktorska | 29 marca 1970 |
Telewizja
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Realizacja telewizyjna | Rola | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|
| Miłość i gniew | John Osborne | Jan Maciejowski | Janusz Rudnicki | Helena Charles | 23 lipca 1965 (transmisja „na żywo” z Teatru Polskiego) |
| Dzieci słońca | Maksym Gorki | Jan Maciejowski | Juliusz Burski | Helena Nikołajewna | 18 lipca 1966 (transmisja „na żywo” z Teatru Współczesnego) |
| Morska nawigacyja do Lubeka | Marcin Borzymowski | Juliusz Burski | Andrzej Androchowicz | obsada aktorska | 11 czerwca 1967 |
| Henryk IV | William Shakespeare | Jan Maciejowski | Dorota | 15 września 1969 | |
| Ordynat Michorowski | Helena Mniszkówna | Ryszard Zawidowski | Ryszard Zawidowski | obsada aktorska | 31 maja 1970; Teatr Niedzielny (TVP1) |
Nagrody i wyróżnienia
- 1965 – II nagroda zespołowa dla Państwowych Teatrów Dramatycznych - Teatr Polski w Szczecinie za sztukę Miłość i gniew Johna Osborne'a (nagrodzeni: Jan Maciejowski, Janusz Adam Krassowski, Krystyna Bigelmajer, Mirosława Lombardo, Andrzej Kopiczyński, Hieronim Konieczka, Janusz Marzec) na II Telewizyjnym Festiwalu Teatrów Dramatycznych w Warszawie
O Krystynie Bigelmajer
- (...) Pełne uznanie należy się natomiast Krystynie Bigelmajer za rolę uroczo naiwnej „idiotki”, służącej Józefy, posądzonej o zbrodnie, stworzyła żywą postać, utrzymaną na pograniczu groteski, każdym swoim pojawieniem się na scenie przyspieszając dość powolną akcję przedstawienia. (Feliks Jordan, Premiera w Teatrze Polskim. „Idiotka” - paryska komedia na scenie szczecińskiej, „Kurier Szczeciński” 1962 nr 101)
- (...) Niemal wszyscy aktorzy, jakby porwani rytmem wiersza, jego jędrnością, szerokością melodyjnością frazy przekazują tekst w kształcie świadczącym o zrozumieniu intencji reżyserskich. Te znalazły zwłaszcza odbicie w grze Krystyny Bigelmajer bardzo ładnie stylizującej gest i intonację w roli Ludwiki. (Wiesław Głowacz, „Król w kraju rozkoszy”, „Kurier Szczeciński” 1969 nr 236)
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O. (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- Zdzisław Sośnicki, 40 lat teatrów dramatycznych Szczecina (opracowanie części dokumentacyjnej Ryszard Markow i Elwira Rewcio), Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1985
- Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945-1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Poznań 1965
Inne
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Zdjęcia ze zbiorów ZASP w Szczecinie
